Lalkarstwo

Czeskie lalki teatralne w przeszłości   

Czeskie lalkarstwo jest ważnym zjawiskiem kulturowym i społecznym, którego masowy rozwój datuje się na połowę XIX wieku. Jednak w różnych regionach dzisiejszej Republiki Czeskiej zaczęło rozwijać się już sto lat wcześniej.
 
Marionetkarze, którzy podróżowali z miasta do miasta, grali przedstawienia w języku czeskim i w ten sposób pomagali w rozwoju poziomu języka czeskiego wśród zwykłych ludzi. Stopniowo powstała tradycja lalkarskich rodzin, dla których prowadzenie teatru kukiełkowego stało się rodzinnym rzemiosłem, dziedziczonym z pokolenia na pokolenie. Lalkarze sami rzeźbili wszystkie kukiełki, które wzorowano na rzeźbach barokowych. Lalkarz sam prowadził wszystkie lalki i sam udzielał głosu wszystkim postaciom. Powstał w ten sposób wyjątkowy styl, w którym niezgrabne ruchy marionetek na drucie równoważyła stylizowana ekspresja głosu marionetkarza. Typową postacią komiczną czeskich lalkarzy jest Kašpárek (Błazen), Diabeł, Król i Księżniczka. W przeszłości tematyka przedstawień nawiązywała do tradycji ludowych, obecnie teatry kukiełkowe kierują swoje spektakle do widowni dziecięcej.
 
Czeska tradycja teatru lalek przejawia się obecnie w dwóch nurtach – lalkarstwie ludowym lub amatorskim oraz lalkarstwie profesjonalnym, które obecne jest w teatrach i na scenach niezależnych. Tradycja lalkarska przeniknęła nawet w drugiej połowie XX wieku do telewizji w formie krótkich bajek telewizyjnych dla dzieci. Te, w których grają lalki, należą także dzisiaj do najbardziej popularnych wśród najmłodszej widowni.

Spotkanie z kukiełkami   

Zapraszamy do odwiedzenia któregoś z muzeów lalek teatralnych lub obejrzenia spektaklu kukiełkowego.
 
Przedstawienia są przeznaczone głównie dla dzieci i zwykle są grane w języku czeskim, bez żadnych tłumaczeń. Teatry lalek można znaleźć na przykład w Pradze lub na Morawach w Ostrawie, gdzie w osobnym budynku teatralnym grane są wyłącznie przedstawienia teatru lalek.
 
W Muzeum Kultury Lalkarskiej w Chrudimiu w Czechach Wschodnich można obejrzeć kukiełki zabytkowe i współczesne, czeskie i zagraniczne, a w sali gier można spróbować swoich sił w graniu lalkami. Wystawa prezentuje lalki teatralne wędrownych lalkarzy, kukiełki teatrów variétés, rodzinne teatry lalek i dekoracje sceniczne czeskich artystów. W części wystawy poświęconej kukiełkom z zagranicy można obejrzeć lalki teatru cieni z Indonezji, lalki z Indii, Japonii, Chin czy Birmy oraz wietnamskie lalki wodne.

Do świata lalkarstwa można również wstąpić w Prachaticach w Czechach Południowych. Pierwsza część ekspozycji poświęcona jest historii czeskich kukiełek od najstarszych lalkarzy, przez teatry rodzinne i grupy teatralne, aż po profesjonalną scenę. Oprócz tradycyjnych Błaznów i Diabłów spotkają się tu Państwo z lalkami wykonanymi według projektów znanych czeskich artystów. Kolekcja jest własnością Muzeum Narodowego w Pradze.
 
Tradycja lalkarstwa w Czechach rozwijana jest poprzez szereg festiwali. Kukiełkowy Chrudim istnieje od 1951 roku i należy do najstarszych festiwali tego typu w Europie. Inne festiwale to na przykład Międzynarodowy Festiwal Sztuki Lalkarskiej w Pradze lub Międzynarodowy Festiwal Spectaculo Interesse w Ostrawie.