Po długiej zimie wszyscy cieszymy się na nadchodzącą wiosnę, a jak to jest w zwyczaju w czeskiej kuchni, to co rośnie wiosną w ogrodzie, natychmiast wędruje do kuchni, a potem oczywiście na talerz. Wczesną wiosną, kiedy równocześnie obchodzimy Wielkanoc, są to głównie zioła. Na przykład młode pokrzywy sieka się do farszu wielkanocnego, który przygotowuje się z bułki, wędzonego mięsa i jajek. Farszu nie może zabraknąć na żadnym czeskim wielkanocnym stole. Każda rodzina ma swój własny przepis, ale w każdym zawsze są sparzone i posiekane pokrzywy!
Mieszanka wiosennych ziół dodawana jest do zup wiosennych, do których, by nadać im delikatności, dodaje się kwaśnej śmietany. Jednym z wyjątkowych czeskich regionalnych specjałów jest zupa szczawiowa. Zdrową i bardzo smaczną zupą wiosenną jest również delikatny krem z czosnku niedźwiedziego. Pietruszki i szczypiorku nie może zabraknąć w bulionach, czy to jako przyprawy czy w postaci pietruszkowych lanych klusek.
3/4 l bulionu mięsnego
2 łyżki masła
2 łyżki mąki/garść liści szczawiu
sól
pieprz mielony
gałka muszkatołowa
100 ml śmietany
2 bułki pokrojone w kostkę i opieczone na suchej patelni
Przygotowanie:
Z masła i mąki przygotowujemy jasną zasmażkę, którą zalewamy zimnym bulionem, ciągle mieszając. Dobrze wymieszamy, gotujemy około 20 minut, a następnie przecedzamy. Doprawiamy solą, pieprzem mielonym i gałką muszkatołową, zalewamy śmietaną i jeszcze chwilę gotujemy. Na koniec dodajemy umyte i drobno pokrojone liście szczawiu. Zupę doprowadzamy do wrzenia, a potem wyłączamy. Podajemy z grzankami z bułek.
Kolejnym symbolem wiosny jest jajko i to nie tylko to tradycyjne wielkanocne, malowane. Świąteczne jajko gotowane, które wszyscy członkowie rodziny zawsze wspólnie jedli po powrocie z niedzielnej mszy wielkanocnej, było symbolem nowego początku i spójności rodziny. Również tutaj zioła odgrywają ważną rolę, jajka zawsze posypywano tyloma rodzajami ziół, ilu członków rodziny siedziało przy stole. Było to jednak możliwe tylko wtedy, kiedy Wielkanoc przypadała później. W innym przypadku gospodynie podawały jedynie kiełkujący szczypiorek z zeszłorocznej cebuli.
Wiosenna kuchnia to także wczesne warzywa. Młody szpinak lub botwinka duszona na cebulce i doprawiona czosnkiem może być razem z jajkiem sadzonym tym odpowiednim obiadem na Wielki Czwartek i doskonałym dodatkiem do wielkanocnej pieczonej jagnięciny. Z młodej kalarepy można z kolei przygotować delikatną duszoną kalarepę, którą można jeść samodzielnie jako warzywne danie główne lub wykorzystać jako niekonwencjonalny dodatek tam, gdzie zwykle podajemy duszoną kapustę.
100 g cebuli
80 g masła lub oleju
50 g mąki pszennej
0,5 dl śmietany
ocet, sól, pieprz biały, gałka muszkatołowa
Kalarepę obieramy, kroimy w słupki lub ścieramy na tarce o grubych oczkach. Cebulę drobno kroimy i dusimy na maśle, doprawiamy solą, pieprzem i octem. Zamiast octu możemy użyć także białego wytrawnego wina. Zagęszczamy mąką, dodajemy kalarepy i dusimy, aż warzywa zmiękną. Na koniec dodajemy śmietanę w celu uzyskania pożądanej gęstości i doprawiamy gałką muszkatołową.
Wiosna to czas, kiedy na stole powinno pojawić się mięso młodych zwierząt. Czeska kuchnia zna wiele przepisów na jagnięcinę, mięso koźląt i kurcząt, przysmakiem jest również cielęcina. Jeśli w karcie dań zobaczą Państwo na przykład udziec cielęcy po prasku, proszę się nie wahać i zamawiać! To cielęcina faszerowana nadzieniem z jajek, szynki praskiej i młodego groszku.
2 jajka
100 g szynki
1-2 łyżki groszku
pieprz biały
1 łyżka oleju
1 łyżka masła
sól
Przygotowanie:
Przygotowujemy farsz z szynki pokrojonej w kostkę, groszku i jajek: wszystkie składniki doprawiamy do smaku solą, pieprzem i gotujemy na małym ogniu aż farsz lekko zgęstnieje. Za pomocą noża ze spiczastym ostrzem wycinamy w udźcu kieszeń, którą wypełniamy farszem. Otwór zamykamy wykałaczką. Udziec wkładamy do brytfanny z olejem i masłem. Solimy i pieczemy. Delikatnie podlewamy wodą i pieczemy na złoty kolor. W trakcie pieczenia polewamy powstałym sosem. Podajemy z ryżem lub puree ziemniaczanym.
Zupa szczawiowa (Brčálka)
Składniki:3/4 l bulionu mięsnego
2 łyżki masła
2 łyżki mąki/garść liści szczawiu
sól
pieprz mielony
gałka muszkatołowa
100 ml śmietany
2 bułki pokrojone w kostkę i opieczone na suchej patelni
Przygotowanie:
Z masła i mąki przygotowujemy jasną zasmażkę, którą zalewamy zimnym bulionem, ciągle mieszając. Dobrze wymieszamy, gotujemy około 20 minut, a następnie przecedzamy. Doprawiamy solą, pieprzem mielonym i gałką muszkatołową, zalewamy śmietaną i jeszcze chwilę gotujemy. Na koniec dodajemy umyte i drobno pokrojone liście szczawiu. Zupę doprowadzamy do wrzenia, a potem wyłączamy. Podajemy z grzankami z bułek.
Kolejnym symbolem wiosny jest jajko i to nie tylko to tradycyjne wielkanocne, malowane. Świąteczne jajko gotowane, które wszyscy członkowie rodziny zawsze wspólnie jedli po powrocie z niedzielnej mszy wielkanocnej, było symbolem nowego początku i spójności rodziny. Również tutaj zioła odgrywają ważną rolę, jajka zawsze posypywano tyloma rodzajami ziół, ilu członków rodziny siedziało przy stole. Było to jednak możliwe tylko wtedy, kiedy Wielkanoc przypadała później. W innym przypadku gospodynie podawały jedynie kiełkujący szczypiorek z zeszłorocznej cebuli.
Wiosenna kuchnia to także wczesne warzywa. Młody szpinak lub botwinka duszona na cebulce i doprawiona czosnkiem może być razem z jajkiem sadzonym tym odpowiednim obiadem na Wielki Czwartek i doskonałym dodatkiem do wielkanocnej pieczonej jagnięciny. Z młodej kalarepy można z kolei przygotować delikatną duszoną kalarepę, którą można jeść samodzielnie jako warzywne danie główne lub wykorzystać jako niekonwencjonalny dodatek tam, gdzie zwykle podajemy duszoną kapustę.
Duszona kalarepa
4 sztuki młodej kalarepy100 g cebuli
80 g masła lub oleju
50 g mąki pszennej
0,5 dl śmietany
ocet, sól, pieprz biały, gałka muszkatołowa
Kalarepę obieramy, kroimy w słupki lub ścieramy na tarce o grubych oczkach. Cebulę drobno kroimy i dusimy na maśle, doprawiamy solą, pieprzem i octem. Zamiast octu możemy użyć także białego wytrawnego wina. Zagęszczamy mąką, dodajemy kalarepy i dusimy, aż warzywa zmiękną. Na koniec dodajemy śmietanę w celu uzyskania pożądanej gęstości i doprawiamy gałką muszkatołową.
Wiosna to czas, kiedy na stole powinno pojawić się mięso młodych zwierząt. Czeska kuchnia zna wiele przepisów na jagnięcinę, mięso koźląt i kurcząt, przysmakiem jest również cielęcina. Jeśli w karcie dań zobaczą Państwo na przykład udziec cielęcy po prasku, proszę się nie wahać i zamawiać! To cielęcina faszerowana nadzieniem z jajek, szynki praskiej i młodego groszku.
Nadziewany udziec cielęcy po prasku
400 g udźca cielęcego2 jajka
100 g szynki
1-2 łyżki groszku
pieprz biały
1 łyżka oleju
1 łyżka masła
sól
Przygotowanie:
Przygotowujemy farsz z szynki pokrojonej w kostkę, groszku i jajek: wszystkie składniki doprawiamy do smaku solą, pieprzem i gotujemy na małym ogniu aż farsz lekko zgęstnieje. Za pomocą noża ze spiczastym ostrzem wycinamy w udźcu kieszeń, którą wypełniamy farszem. Otwór zamykamy wykałaczką. Udziec wkładamy do brytfanny z olejem i masłem. Solimy i pieczemy. Delikatnie podlewamy wodą i pieczemy na złoty kolor. W trakcie pieczenia polewamy powstałym sosem. Podajemy z ryżem lub puree ziemniaczanym.