Alles wat je altijd al had willen weten
De trdelník is een geurige lekkernij die in kraampjes en zogenoemde ‘hongerige vensters’ in heel Tsjechië wordt verkocht. Je komt hem vooral tegen in stadscentra, toeristische zones en op markten. De trdelník ziet eruit als een stuk holle boomstam – een knapperige rol deeg gebakken op een draaiende cilinder.
De trdelník wordt vaak als een van oorsprong oud-Tsjechisch of oud-Slowaaks soort gebak beschouwd, maar de receptuur komt in werkelijkheid ergens anders vandaan. Het lijkt erop dat deze afkomstig is uit Transsylvanië (in het huidige Roemenië), waar de trdelník bij ceremoniële gelegenheden als bruiloften en carnaval werd gebakken. Hiervandaan verspreidde het gebak zich naar Hongarije en Slowakije en later ook naar Tsjechië. Varianten van de trdelník worden ook elders gebakken, bijvoorbeeld in Luxemburg, Zweden, Duitsland en Oostenrijk.
Het productiegeheim
In Tsjechië is de trdelník uitgegroeid tot een populaire lekkernij, die gedraaid om een houten cilinder (‘trdlo’) boven smeulend houtskool wordt gebakken. Tijdens het bakken draait de cilinder voortdurend en wordt de trdelník bestreken met melk totdat hij zijn kenmerkende gouden kleur heeft. Voorheen werd dit goudkleurige gebak alleen bestrooid met vanillesuiker of suiker met kaneel, maar tegenwoordig zijn er allerlei varianten verkrijgbaar. Zo is er de trdelník gevuld met ijs, chocolade, noten, koekjes of zelfs gummibeertjes – voor een prijs die vaak in de buurt komt van een volledige maaltijd in een restaurant tijdens lunchtijd.
De trdelník is ook uitgegroeid tot een social media-fenomeen en is zelfs verkrijgbaar in verschillende kleuren – rood, roze, bruin en zelfs zwart. Er zijn ook hartige varianten met kaas, draadjesvlees en spek te koop, maar daar steken wij onze hand niet voor in het vuur…
In Tsjechië kun je je eigen doodskistje opeten
Wat een trdelník is, weet je inmiddels. Maar we hebben nog meer tips voor als je tijdens je verblijf in Tsjechië zin in iets zoets krijgt. En waarbij je er dit keer zeker van kunt zijn dat het 100% Tsjechische lekkernijen zijn. Onze eerste tip: ‘buchty’, zoete broodjes gevuld met maanzaad, kwark of pruimenjam. Deze zijn bij vrijwel elke bakker verkrijgbaar. Net als kerstbrood, een gevlochten zoetbrood dat vooral tijdens de Advent en met Kerst wordt gegeten. De paasvariant ervan wordt mazanec genoemd.
In veel restaurants en koffiebars worden fruitknoedels geserveerd, gevuld met seizoensfruit en besprenkeld met gesmolten boter en suiker, en soms bestrooid met kwark, maanzaad, geroosterd broodkruim of geraspte peperkoek. Een regionale specialiteit die veel in de bergen wordt gemaakt (in het Boheemse Woud, het Reuzengebergte, het Jeseníky-gebergte en elders) zijn knoedels gevuld met in de omgeving geplukte bosbessen. In Walachije is men gespecialiseerd in de bereiding van aardappelknoedels gevuld met pruimen en grote ronde koeken die frgály worden genoemd. Dat is een heerlijke delicatesse die je op andere plekken niet snel tegen zult komen. Ook erg lekker zijn aardappelpannenkoeken met pruimenjam en maanzaad, licht te verteren zijn de zogeheten Štramberk-oren en erg lekker zijn rolletjes genaamd hořické trubičky (ook in de winkel verkrijgbaar).
Als je naar kuurcentra als Karlovy Vary, Mariánské Lázně, Jáchymov of Luhačovice gaat, probeer dan spa-wafels uit. Deze zijn ook elders in Tsjechië te koop in de supermarkt en zijn een leuk cadeautje om mee te nemen voor je dierbaren.
Als je een banketbakkerij binnenloopt…
In veel banketbakkerijen (in het Tsjechisch ‘cukrárna’) en koffiehuizen wordt nog altijd het traditionele Tsjechische gebak met de naam doodskistjes geserveerd. Ja, je leest het goed! Deze delicatesse van broos deeg heeft een langwerpige vorm en wordt geserveerd met een toefje slagroom of chocoladeroom. En dat is een combinatie om van te smullen. Andere klassiekers van de Tsjechische cukrárna zijn punch-cake, Indianentaartjes (nog zo’n leuke naam) en Praagse koek, een ronde eierkoek gevuld met room.
Hopelijk kunnen we ons nu wat goedbedoeld advies veroorloven. Bedenk tijdens een wandeling door de historische binnenstad van Praag of op braderieën waar dan ook in Tsjechië: de trdelník is lang niet het beste wat de Tsjechische keuken te bieden heeft. Tsjechen zijn gek op gebak en maken delicatessen waar je ook eenmaal thuis nog graag aan terug zult denken.
Ten slotte nog één opmerking – als er in een restaurant zoete knoedels als hoofdgerecht worden geserveerd, kijk dan niet verbaasd op. Ook dat is onderdeel van het Tsjechische DNA.
.jpg?width=1280&height=1920&ext=.jpg)