Na przestrzeni stuleci znaczenie i rola obiektu uległy istotnym zmianom. Ze wspaniałego królewskiego zamku oraz siedziby morawskich margrabiów stopniowo powstawały: potężna barokowa twierdza, najsurowsze więzienie monarchii austriackiej, i wreszcie koszary wojskowe. Dziś budowla mieści Muzeum Miasta ( Muzeum města) Brna oraz jedno z najważniejszych brneńskich centrów kultury.
Miejsce lubiane przez miejscowych
Potężna twierdza wznosząca się na stromym zboczu bezpośrednio nad miejską starówką stanowi popularne miejsce spacerów i odpoczynku mieszkańców Brna. Można tu spotkać zakochanych, osoby starsze ze swymi pupilami oraz trenujących miłośników sportu.
Siedziba władców i więzienie narodów
Špilberk został założony w połowie XIII wieku przez czeskiego króla Przemysła Ottokara II. Władca podszedł do koncepcji budowy zamku z olbrzymim rozmachem, chcąc stworzyć budowlę obronną, która będzie odpowiednią ochroną dla królestwa, a zarazem godną siedzibą morawskich władców. Na kartach historii zamek zapisał się jednak głównie jako więzienie dla największych i najniebezpieczniejszych przestępców. Swe kary odbywali tu nie tylko „zwykli” zabójcy, rabusie i podpalacze, ale także tak zwani więźniowie państwowi. Mowa o osobach z wyższych sfer, takich jak włoscy patrioci czy bojownicy walczący z habsburskim absolutyzmem.
Mrożąca krew w żyłach ekspozycja
Najbardziej znanymi więźniami zamku Špilberk byli między innymi austriaccy wodzowie Bonneval i Wallis czy słynny pułkownik Franz Trenck. Całe osiem lat spędził tu także wbrew swej woli włoski poeta Silvio Pellico. Podczas pobytu w Špilberku napisał on swoją książkę „Moje więzienia“, dzięki której zamek stał się znany w całej Europie. Dziś w tych miejscach znajduje się ekspozycja umożliwiająca poznanie dziejów Špilberku jako słynnego „więzienia narodów”. Każdy może zajrzeć do ciasnych i ciemnych lochów, których obawiała się Europa.