Porównując czeską sztukę filmową ze światową, śmiało możemy stwierdzić, że ta czeska niewiele jej ustępuje. Można nawet powiedzieć, że Republika Czeska jest w pewnym sensie „ziemią obiecaną“ filmu.
Ponieważ zbliża się ogłoszenie tegorocznych filmowych Oscarów, chcielibyśmy zaprezentować Państwu czeskie oscarowe ślady. Może zaskoczy Państwa to, ile Oscarów zdobyli czescy artyści. A także to, ile wielkich, nie tylko oscarowych, filmów kręcono lub kręci się w Republice Czeskiej.
Forman, który już wtedy mieszkał w Stanach Zjednoczonych, dostrzegł przy okazji kręcenia filmu Amadeusz wyjątkową szansę, by powrócić do Pragi. Zapytają Państwo, jak udało się mu to zrobić w czasach reżimu komunistycznego? Zdecydował apolityczny temat, a zwłaszcza pieniądze: filmowcy wydali w ówczesnej Czechosłowacji kilka milionów dolarów. Miało to ogromny wpływ na całe filmowe Czechy. W rolach drugoplanowych i epizodach wystąpiło wielu czeskich aktorów, a od stycznia do lipca 1983 roku kręcono głównie w Pradze i w Kroměřížu.
Swoje okazałe wnętrza udostępniła rezydencja arcybiskupa praskiego i wspaniały Pałac Arcybiskupi w Kroměřížu na Morawach, ale kręcono także w Pradze na Placu Hradczańskim, na ulicy Nerudy, w Ogrodach Wallensteina, na Placu Maltańskim na Malej Stranie, na Wyspie Strzeleckiej, na Wyszehradzie oraz w zwierzyńcu obok pięknego pałacu Veltrusy na północ od Pragi. Oczywiście nie mogło zabraknąć także praskiego Teatru Stanowego, gdzie w październiku 1787 roku, z udziałem kompozytora, odbyła się światowa premiera opery Don Giovanni Mozarta. Wszystkie te miejsca są na pewno warte odwiedzenia.
Chociaż operator filmowy czeskiego pochodzenia Franz Planer był do słynnej nagrody nominowany w sumie pięć razy, to jednak Oscara nigdy nie zdobył. Nominowany był za filmy amerykańskie; w 1949 roku był to Champion, w 1951 roku Śmierć komiwojażera, w 1953 roku Rzymskie wakacje, 1959 roku Historia zakonnicy, a w 1961 roku film Niewiniątka.
Laureatem Oscara za najlepszy krótkometrażowy film animowany jest także czeski reżyser Jan Pinkava (1998, Gra Geriego), który w 2007 roku był nominowany również za film Ratatuj. W 2007 roku Oscara za najlepszą piosenkę skomponowaną do filmu zdobyła czeska śpiewaczka Markéta Irglová. Nagrodę zdobyła wraz z Glenem Hansardem za piosenkę Falling Slowly do irlandzkiego filmu Once.
Zanim zaprezentujemy Państwu te najciekawsze filmowe lokalizacje, musimy wspomnieć o czeskim narodowym srebrze – wspomnianym już Studiu Filmowym Barrandov, zespole studiów filmowych w Pradze w dzielnicy Barrandov, gdzie filmy kręci się już od 1933 roku. Ze względu na ciągłe zainteresowanie zachodnich produkcji miejsce to nazywane jest „Hollywoodem Wschodu“. To zainteresowanie kręceniem filmów w Republice Czeskiej wzrosło jeszcze gwałtownie od 2010 roku, dzięki zachętom finansowym uchwalonym przez czeski rząd.
W 1997 roku sławny Liam Neeson nakręcił w mieście jedną z udanych adaptacji Nędzników Hugo. Kręcono tu także Olivera Twista… W Galerii Słodownia można obejrzeć wystawę „Žatec w filmie" z krótkimi fragmentami filmów, które powstały w tym mieście.
1966 Sklep przy głównej ulicy (Obchod na korze)
W 1966 roku pierwszego Oscara zdobył czechosłowacki (pokojowy podział Czechosłowacji na Czechy i Słowację nastąpiło dopiero w 1993 roku) film Sklep przy głównej ulicy, w reżyserii Jána Kadára i Elmara Klosa. Film powstał na podstawie noweli pisarza Ladislava Grosmana i przedstawia losy zwykłych Żydów w ówczesnym klerofaszystowskim państwie słowackim. Jednak w Republice Czeskiej, poza praskim Studiem Filmowym Barrandov, nie znajdziemy żadnych jego śladów. Film został bowiem nakręcony głównie we wschodniej części Słowacji, skąd pochodził autor pierwowzoru literackiego.1968 Pociągi pod specjalnym nadzorem (Ostře sledované vlaky)
Pociągi pod specjalnym nadzorem reżysera Jiřigo Menzla to kolejny film czechosłowacki, który w 1968 roku zdobył Oscara w kategorii filmów nieanglojęzycznych. Jego śladów w Czechach jest już dużo więcej. Czeski reżyser kręcił go na podstawie noweli czeskiego pisarza Bohumila Hrabala, który pod koniec II wojny służył na stacji kolejowej jako dyżurny ruchu. Inspiracją do napisania noweli była prawdziwa eksplozja niemieckiego pociągu z amunicją, wysadzonego przez partyzantów w marcu 1945 roku. W filmie wystąpiło wielu czeskich aktorów, a kręcono go wyłącznie w Czechach. Oprócz Studia Filmowego Barrandov wdzięcznym tłem stała się miejscowość Loděnice i stacja kolejowa na bocznej linii niedaleko Pragi. Później na dworcu powstało Muzeum Trasy i Pociągów pod specjalnym nadzorem. Film przypomina także krótka ścieżka dydaktyczna.Era Miloša Formana
Na liście czeskich Oscarów najjaśniej błyszczą filmy czesko-amerykańskiego reżysera Miloša Formana. Już w 1976 roku zdobył on jednego z pięciu Oscarów za film Lot nad kukułczym gniazdem, którego akcja rozgrywa się w szpitalu psychiatrycznym. W 1985 roku Forman zachwycił świat filmem fabularnym Amadeusz, który ma na swoim koncie osiem Oscarów. Był to jeden ze złotych momentów czeskiej sztuki filmowej. Wraz z reżyserem Formanem nagrodę zdobyli także Theodor Pištěk za kostiumy i Karel Černý, architekt filmowy i artysta plastyk, który na potrzeby filmu przebudował wnętrza zabytkowych budynków w Pradze.Forman, który już wtedy mieszkał w Stanach Zjednoczonych, dostrzegł przy okazji kręcenia filmu Amadeusz wyjątkową szansę, by powrócić do Pragi. Zapytają Państwo, jak udało się mu to zrobić w czasach reżimu komunistycznego? Zdecydował apolityczny temat, a zwłaszcza pieniądze: filmowcy wydali w ówczesnej Czechosłowacji kilka milionów dolarów. Miało to ogromny wpływ na całe filmowe Czechy. W rolach drugoplanowych i epizodach wystąpiło wielu czeskich aktorów, a od stycznia do lipca 1983 roku kręcono głównie w Pradze i w Kroměřížu.
Swoje okazałe wnętrza udostępniła rezydencja arcybiskupa praskiego i wspaniały Pałac Arcybiskupi w Kroměřížu na Morawach, ale kręcono także w Pradze na Placu Hradczańskim, na ulicy Nerudy, w Ogrodach Wallensteina, na Placu Maltańskim na Malej Stranie, na Wyspie Strzeleckiej, na Wyszehradzie oraz w zwierzyńcu obok pięknego pałacu Veltrusy na północ od Pragi. Oczywiście nie mogło zabraknąć także praskiego Teatru Stanowego, gdzie w październiku 1787 roku, z udziałem kompozytora, odbyła się światowa premiera opery Don Giovanni Mozarta. Wszystkie te miejsca są na pewno warte odwiedzenia.
1997: Kola (Kolja)
Na kolejnego dużego Oscara Czesi musieli poczekać aż do czasów po aksamitnej rewolucji. Czeski reżyser Jan Svěrák w 1997 roku otrzymał złotą statuetkę za najlepszy film nieanglojęzyczny za swoją czułą komedię Kola. Film kręcono na cmentarzu Vinohrady w Pradze i w kilku czeskich krematoriach, ale także w wielu pięknych zakątkach Republiki Czeskiej – w mieście Úštěk, we Franciszkowych Łaźniach, w paśmie górskim Szumawa w osadzie Antýgl i nad rzeką Vydrą niedaleko granicy niemiecko-austriackiej. I oczywiście ponownie w Pradze. Romantyczne mieszkanie w wieży jednego z głównych bohaterów filmu znajduje się na ulicy Lázeňskiej na Malej Stranie, niedaleko kościoła Najświętszej Marii Panny pod Łańcuchem. Film obejrzeli widzowie w czterdziestu krajach świata. Inni laureaci Oscarów
Pierwszego czeskiego Oscara w 1948 roku zdobył wówczas jedenastoletni Ivan Jandl za amerykańsko-szwajcarski film Poszukiwania (Poznamenaní). Małego członka dziecięcego chóru radiowego odkrył amerykański reżyser Fred Zinnemann i obsadził go w głównej roli dziecięcej w filmie antywojennym. Film, który nie był kręcony w Czechach, opowiadał o powojennych powrotach dzieci, które podczas II wojny światowej zostały w ramach terytorium Trzeciej Rzeszy rozrzucone po całej Europie. Jandl grał czeskiego chłopca, którego starała się odnaleźć matka. Młodym aktorem zainteresowały się także inne światowe wytwórnie filmowe, ale władze komunistyczne zabroniły mu podróżować. Z powodu otrzymania amerykańskiej nagrody nie mógł nawet studiować aktorstwa. Pracował jako urzędnik, redaktor radiowy i artystyczny, zmarł w 1987 roku.Chociaż operator filmowy czeskiego pochodzenia Franz Planer był do słynnej nagrody nominowany w sumie pięć razy, to jednak Oscara nigdy nie zdobył. Nominowany był za filmy amerykańskie; w 1949 roku był to Champion, w 1951 roku Śmierć komiwojażera, w 1953 roku Rzymskie wakacje, 1959 roku Historia zakonnicy, a w 1961 roku film Niewiniątka.
Laureatem Oscara za najlepszy krótkometrażowy film animowany jest także czeski reżyser Jan Pinkava (1998, Gra Geriego), który w 2007 roku był nominowany również za film Ratatuj. W 2007 roku Oscara za najlepszą piosenkę skomponowaną do filmu zdobyła czeska śpiewaczka Markéta Irglová. Nagrodę zdobyła wraz z Glenem Hansardem za piosenkę Falling Slowly do irlandzkiego filmu Once.
Słynne filmy kręcone w Czechach i miejsca filmowe
W Republice Czeskiej powstało wiele słynnych filmów i seriali. Wystarczy wspomnieć film o przygodach agenta Bonda Casino Royal, Mission Impossible, oscarowy film biograficzny Edith Piaf, czy inny nagrodzony Oscarem film Jojo Rabbit. W Czechach kręcono również filmy Operacja Anthropoid, Asterix i Obelix: Misja Kleopatra, Blade: Wieczny łowca II, Niesamowici bracia Bloom, Bad Company: Czeski łącznik, Dziewiąty dzień, Hannibal, Wojna Harta, Hellboy, Córka prezydenta, Iluzjonista, Liga Niezwykłych Dżentelmenów, Most na Renie, Pan życia i śmierci, Książę i ja, Proces, Skrzyżowanie Cassandra, Obłędny rycerz, Zawód: Szpieg, Underworld, Nosferatu wampir, Van Helsing…Zanim zaprezentujemy Państwu te najciekawsze filmowe lokalizacje, musimy wspomnieć o czeskim narodowym srebrze – wspomnianym już Studiu Filmowym Barrandov, zespole studiów filmowych w Pradze w dzielnicy Barrandov, gdzie filmy kręci się już od 1933 roku. Ze względu na ciągłe zainteresowanie zachodnich produkcji miejsce to nazywane jest „Hollywoodem Wschodu“. To zainteresowanie kręceniem filmów w Republice Czeskiej wzrosło jeszcze gwałtownie od 2010 roku, dzięki zachętom finansowym uchwalonym przez czeski rząd.
Praga
Szczególnie stara Praga stała się tłem dla niezliczonych wielkich i oscarowych filmów. Kręcono tu na przykład piękny dramat o żydowskiej dziewczynie Yentl z Barbrą Streisand, film akcji Mission Impossible z Tomem Cruisem, wspomniany już oscarowy film Amadeusz, kolejny film akcji Tożsamość Bourne'a z Mattem Damonem, fantasy film akcji Blade: Wieczny łowca II z Wesleyem Snipesem, film fantasy Hellboy lub horror Van Helsing czy Hostel. Žatec
Piękne, stare miasteczko w Czechach Zachodnich jest jednym z najpopularniejszych wśród filmowców. Mówi się, że Žatec – jak dobry aktor – zagra wszystko: getto żydowskie, Londyn z czasów Dickensa, rewolucyjny Paryż, strefę wojny, może być tłem zarówno romantycznych spacerów, jak i szalonych pościgów. Niedawno kręcono tutaj oscarowy film Jojo Rabbit ze Scarlett Johansson. Sławę wśród filmowców przyniósł miastu prawie 40 lat temu wspomniany film Yentl. Nie był to całkowity przypadek. Babcia odtwórczyni głównej roli, Barbry Streisand, faktycznie pochodziła z Žatca i mieszkała na ulicy, na której kręcono sceny z filmowymi sklepikami w pobliżu synagogi.W 1997 roku sławny Liam Neeson nakręcił w mieście jedną z udanych adaptacji Nędzników Hugo. Kręcono tu także Olivera Twista… W Galerii Słodownia można obejrzeć wystawę „Žatec w filmie" z krótkimi fragmentami filmów, które powstały w tym mieście.
Pałac Ploskovice
Zagraniczne sztaby filmowe wielokrotnie odwiedzały ten romantyczny pałac niedaleko miasta Litomierzyce. Powstał tu już wspominany Amadeusz Formana, amerykańska komedia romantyczna Książę i ja z Julią Stiles lub serial BBC Muszkieterowie. .jpg?width=1920&height=1280&ext=.jpg)
