Tradycyjne potrawy karkonoskie

Jednym z przykładów połączenia przyrody z gastronomią mogą być rozległe lokalne lasy, które od zawsze służyły jako bogate źródło surowców przydatnych w kuchni. Także dziś grzyby, jagody, maliny i inne płody leśne tworzą oczywistą pozycję w jadłospisie tutejszych mieszkańców. Podobnie, wiele lokalnych restauracji ma w swojej ofercie takie specjały, jak pachnące kyselo z grzybami leśnymi lub racuchy z jagodami i bitą śmietaną polane „sirobem” (ciemnobrązowy słodzik naturalny przypominający miód), który jest wyrabiany z buraka cukrowego. Najbogatszym celem turystycznym tradycyjnej gastronomii są Karkonosze.

Specjały z Karkonoszy i Podkarkonoszy  

Karkonoskie kyselo – zupa, typowa dla regionu Karkonoszy i Podkarkonoszy, gotowana na zakwasie chlebowym.  Można jej spróbować w prawie każdej karkonoskiej restauracji.

Karkonoskie sejkory – to regionalny rodzaj placka ziemniaczanego, który jest bardzo popularny na różnych festynach i jarmarkach karkonoskich. Placki pieczono bezpośrednio na płycie pieca, a w przeszłości były bardzo powszechnym daniem zwłaszcza wśród biedniejszych warstw społecznych, ponieważ do ich przygotowania wykorzystujemy produkty dostępne prawie w każdym gospodarstwie domowym.

Karkonoski grzybowy kuba, Houbanec, Hubník  - Bożemu Narodzeniu najbardziej do twarzy w otoczeniu tradycji. Staroczeski grzybowy kuba bez wątpienia należy do dań tradycyjnych. W Wigilię nie trzeba jeść obiadu, a potem niecierpliwie czekać na przyjście złotego prosiątka (czeska tradycja mówi, że kto w Wigilię będzie pościł do wieczora, ten zobaczy złote prosiątko), ale można jednak spróbować na obiad tradycyjnego grzybowego kuby. Ten sam kuba zajmował czeskie stoły wigilijne naszych przodków w czasach kiedy o karpiach, kotlecie schabowym z sałatką ziemniaczaną (tradycyjnych czeskich potrawach wigilijnych) jeszcze nikomu  nawet się nie śniło. W tamtych czasach ulubioną potrawę w niektórych regionach nazywano czarnym kubą, ze względu na kolor, który powstał z dodawania do potrawy dużej ilości grzybów.

Zelníky (placki) – jednym z podstawowych składników dawnej kuchni karkonoskiej i podkarkonoskiej była kapusta. W ten sposób powstało ulubione danie zelníky (czeskie zelí to kapusta).  Z kapusty przygotowywano zupy, placki, a także samodzielne dania.
Wymagane składniki: 500 g mąki, 150 g smalcu, 400 g kiszonej kapusty odciśniętej i pokrojonej, 2 jajka, jedno ubite, garść świeżo posiekanego majeranku, sól.
Przygotowanie: na stolnicy z mąki, smalcu, kapusty i jednego jajka zagnieciemy ciasto. Rozwałkujemy na placek o grubości pół centymetra. Placek przy pomocy wałka przeniesiemy na blachę, nakroimy na kwadraciki, posmarujemy ubitym jajkiem i posypiemy majerankiem. Pieczemy w temperaturze 200 stopni na złotobrązowy kolor. Następnie kwadraciki oddzielimy od siebie nożem

Klouzáky – karkonoskie knedliki „włochate“ tzw. klouzáky są kolejnym tradycyjnym specjałem z tutejszych ziemniaków. Jest to danie szybkie, które dostarcza organizmowi energii, tłuszczu zwierzęcego, błonnika, minerałów i witamin.
Wymagane składniki: 500 g ziemniaków, 50 g mąki krupczatki, 50 g bułki tartej, 1 jajko, 50 g cebuli, 50 g skwarków (słoniny), 50 g smalcu, 300 g kapusty kiszonej, sól.
Przygotowanie: obrane ziemniaki zetrzemy na tarce i przez sitko sparzymy wrzątkiem nad garnkiem. Ciecz z garnka zlejemy, a skrobię osadzoną na dnie z powrotem włożymy do ziemniaków. Dodajemy jajko, mąkę, bułkę tartą, sól i wypracujemy ciasto. Przy pomocy dwóch łyżek z ciasta kształtujemy kluski o wielkości orzecha włoskiego i gotujemy 10 minut w osolonej wodzie. Gotowe knedliki wyjmujemy i odsączamy. Następnie dodajemy smalec lub mieszamy z podsmażonymi skwarkami (słoniną), drobno posiekaną smażoną cebulą i podgrzaną kapustą. Propozycja podania: do ciasta można dodać posiekane, ugotowane świeże grzyby, zioła lub kapustę kiszoną.

Rozczochrana panna młoda (Rozcuchaná nevěsta) – karkonoskie słodkie danie z ziemniaków bogate w błonnik i minerały, ma bardzo urokliwą nazwę. Powodem są tarte ziemniaki, które wychodzą z garnka i przypominają rozczochrane włosy. Niektóre gospodynie dodawały do ziemniaków garść mąki i wtedy ziemniaki się nią lekko pokryły.
 Wymagane składniki: 1 kg gotowanych ziemniaków, 1 kg jabłek, 5-6 jajek, 20 dkg cukru, 20 dkg mąki krupczatki, 0,1 l mleka, cynamon, masło do wysmarowania formy i natłuszczenia dania.
Przygotowanie: stolnicę posypujemy mąką i ścieramy ugotowane ziemniaki. Dodajemy mąkę i rękami wypracujemy ciasto – do połączenia składników, aż powstanie jednolita masa (tzw. kruszonka).  Jabłka obieramy i usuwamy gniazda nasienne, następnie kroimy w cienkie plasterki. Formę dokładnie wysmarujemy masłem, na przemian wkładamy do niej warstwę ziemniaków i jabłek, które zawsze posypujemy cynamonem wymieszanym z cukrem. Ostatnia warstwa musi być ziemniaczana. Całość kropimy roztopionym masłem i pieczemy w nagrzanym piekarniku w temperaturze 180°C.  Po około 10 minutach piekarnik otwieramy, danie zalewamy mlekiem z rozmieszanym jajkiem i pieczemy aż powierzchnia się zezłoci.

Kapusta z Vysokiego – miasto Vysoké nad Jizerou i jego okolica to surowy region górski. I właśnie dlatego rośnie tutaj jeden z najlepszych gatunków kapusty. Czerwona kapusta vysocka wyróżnia się swoim wyjątkowym spiczastym kształtem oraz kruchością. Rodzina Vondráków ze Sklenařic ma ponad stuletnią tradycję w uprawie kapusty. Zainteresowanie kapustą z Vysokiego nie spada nawet dzisiaj. Nie tylko ze względu na jej walory smakowe, ale także z powodów zdrowotnych. Zawartością witaminy C kapusta mogłaby konkurować z owocami cytrusowymi, a kapusta kiszona reguluje mikroflorę, obniża poziom cholesterolu, zawiera potas, sód, magnez i przynosi szereg innych korzystnych efektów, a dodatkowo ma bardzo niską wartość energetyczną. Najlepszym sposobem na jej przechowywanie jest kiszenie.  Istnieje wiele przepisów na kiszoną kapustę. Wyjątkowy smak kapusty czerwonej z Vysokiego najlepiej podkreśli ten najprostszy przepis z solą. W zależności od smaku można dodać paprykę, cebulę lub chrzan.

Pumprnikl – piernik z Karkonoszy – w każdych, nawet tych najbardziej skromnych warunkach, w regionie biednym i oszczędnym, takim jak Karkonosze i Podkarkonosze, ludzie starali się osłodzić sobie świąteczne chwile również piernikiem. Jest to okrągły piernik lepiony z dwóch części, w kształcie „cukierka“. Do ciasta, według zmodyfikowanego przepisu, dodaje się karmel z dzikiej róży i mąkę z żołędzi i rokitnika. W zbiorze przepisów Karkonoska Książka Kucharska autora Jiřígo Marholda wspomina się o przepisie na oryginalny piernik "pumprnikl" z mąki pszennej z dodatkiem miodu i wspomnianego już sirobu.