Czy wiesz, kim był František Kupka?

W tym roku przypomnimy sobie okrągłych 150 lat od urodzenia tego genialnego malarza XX wieku. Jego dzieła wystawiają najsłynniejsze galerie sztuki na świecie, a kiedy przypadkiem któryś z obrazów Kupki zostaje wystawiony na sprzedaż, jego cena bije rekordy. Podążaj śladami grafika, ilustratora i jednego z twórców malarstwa abstrakcyjnego, Františka Kupki.

Poznaj Františka Kupkę

František Kupka urodził się 23 września 1871 roku w Opočnie, w mieście w Czechach Wschodnich, w rodzinie urzędnika. Był najstarszym z piątki dzieci. Wychowywał się w małym miasteczku Dobruška w Górach Orlickich i uczył się zawodu rymarza. Jego talent zaprowadził go do szkoły malarskiej w Pradze i Wiedniu. Stamtąd, jak było zwyczajem, udał się do Paryża, by zdobyć doświadczenie. Większość życia spędził pomiędzy Pragą i Paryżem, gdzie uczył w szkołach artystycznych.

W ciągu swojego życia namalował setki dzieł, które odniosły sukces i zdobyły wiele nagród. Kupka uważany jest za jednego z twórców malarstwa abstrakcyjnego. Początkowo jego obrazy opierały się na rzeczywistości, doskonale ją opisując, jednak z biegiem czasu kształty stawały się coraz mniej precyzyjne, by w końcu jego twórczość przerodziła się w czystą abstrakcję. Jego obraz Amorpha - Dwubarwna fuga z 1912 roku uważany jest za punkt zwrotny w sztuce. František Kupka zmarł 24 czerwca 1957 roku w wieku 85 lat w Paryżu, gdzie został pochowany.

To najlepsze od Kupki

Najdroższym obrazem sprzedanym na aukcji w Czechach w roku ubiegłym był obraz Divertimento II Františka Kupki, a wylicytowano go za ponad 90 milionów koron czeskich. (przyp. red. w 2022 roku na pierwszym miejscu uplasował się Motyw Staropraski autorstwa Bohumila Kubišty - wylicytowano go za 123,6 mln koron czeskich). Nie jest to jednaj najdroższa z prac Kupki na świecie. W kategorii tej prym trzyma aktualnie obraz Kupka Le Jaillissement II (czes. Tryskání II) z 1923 roku, za który na początku 2021 roku jego kupiec w Wielkiej Brytanii zapłacił 231 milionów koron czeskich.

Ze wspomnianym już najsłynniejszym obrazem autora Amorpha - Dwubarwna fuga wiąże się interesująca historia. Przedstawia czerwone i niebieskie wzory obramowane eliptycznymi liniami na czarnym i białym tle. Kupka podobno namalował wzory z obrazu, obserwując swoją pasierbicę Andrée podczas zabawy piłką. Obraz ma przedstawiać ruch związany z zabawą. Jest to jeden z pierwszych obrazów abstrakcyjnych w historii, czyli pionierskie dzieło sztuki abstrakcyjnej. Obraz olejny na płótnie o wymiarach 211×220 cm po raz pierwszy był wystawiony na paryjskim Salonie Jesiennym w 1912 roku. Dziś właścicielem dzieła jest Galeria Narodowa w Pradze, a ty możesz go zobaczyć podczas wizyty w Pałacu Targowym.

Gdzie można spotkać Kupkę

Dobrą decyzją będzie wybranie się do Muzeum Kampa w centrum Pragi. Kolekcja dzieł Františka Kupki należy do najważniejszych części zbiorów tego muzeum. Wystawa stała w siedmiu rozdziałach chronologicznie prezentuje twórczość Kupki od połowy lat 90. XIX wieku do lat 50. XX wieku. Dzięki temu można prześledzić poszczególne etapy rozwoju artystycznego malarza. Na wystawie znajduje się ponad siedemdziesiąt prac tego pioniera abstrakcji. To prawdopodobnie największa taki zbiór w jednym miejscu.

Większość dzieł tego autora, które znajdują się na terenie Czech, należy do Galerii Narodowej w Pradze. Kiedyś znajdowały się również w zbiorach Zamku Praskiego, jednak pierwszy komunistyczny prezydent na początku lat 50. XX wieku pozbył się ich, ponieważ były według niego nieodpowiednie artystycznie. Dzieła na szczęście nie zostały zniszczone, ale ukryto je w depozytorium Galerii Narodowej.