Czeskie perełkowe ozdoby

Szklane perełki z Czech

W miejscowości Poniklá w Czechach Północnych od średniowiecza produkowano płótno. Z biegiem czasu lokalne manufaktury zaczęły jednak specjalizować się w produkcji szklanych perełek, która przynosiła im znacznie większe zyski. Na początku XX wieku w Poniklé i okolicy z produkcji pereł i biżuterii utrzymywało się ponad 400 rodzin. Zręczny wytwórca kryształków był w stanie dziennie wyprodukować trzy i pół tysiąca perełek o różnych kształtach – od podłużnych i w kształcie gruszki, aż po okrągłe, małe i większe, z przezroczystego, kolorowego, gładkiego i karbowanego szkła. Dawniej perełki używano do wyrobu naszyjników, broszek i szpilek do kapeluszy, na kolczyki lub do ozdabiania strojów ludowych i kostiumów teatralnych. Dopiero w pierwszej połowie XX wieku większość produkcji przeorientowano na ozdoby bożonarodzeniowe.

Jak powstała pierwsza ozdoba?

Kto pierwszy wziął drut, nawlekł na niego perełki i stworzył pierwszą ozdobę bożonarodzeniową? Tego się już nie dowiemy. Minęło już ponad sto lat, od kiedy szklane koraliki nawlekane są tutaj na drucik i układane w różny sposób tak, by powstały gwiazdy, figurki lub kolorowe i błyszczące zwierzątka. Perełki zaczęto bowiem nie tylko dmuchać, ale również srebrzyć, kolorować, ciąć i formować w najróżniejsze kształty. W pracę zaangażowane były całe rodziny, a wytwórcy kryształków stopniowo od prostych kształtów przechodzili do bardziej złożonych form. Dziś z perełek produkuje się prawie wszystko, co tylko Państwu przyjdzie do głowy i co pasuje do świąt Bożego Narodzenia.

Ręczna produkcja nawet w XXI wieku

W Poniklé u podnóża Karkonoszy do dziś produkuje się ozdoby w ten sam sposób. Jednak nawet po ponad stu latach najpopularniejsze są najbardziej klasyczne wzory, zwłaszcza gwiazdy bożonarodzeniowe i płatki śniegu. W manufakturze w Poniklé co roku takich ozdób produkuje się aż 150 000 sztuk, według 20 000 wzorów. Ozdoby nie są najtańsze, ale należy pamiętać, że każda sztuka to ręcznie robiony oryginał. A jak dziś powstają ozdoby? Raz w miesiącu firma Rautis w Poniklé rozwozi swoim szklarzom (dmuchaczom) nowe szkło, ewentualnie formy do dmuchania i zleca pracę. Gotowe perełki wraz z niezbędnym materiałem odbierają kolejni rzemieślnicy, którzy je tną i nawlekają, by następnie tworzyć magiczne ozdoby. Ozdoby są następnie zwożone z powrotem do firmy, gdzie są pakowane i wędrują w świat. Proces produkcyjny jest bardzo podobny do tego, jaki działał w dawno nieistniejących manufakturach. To nie ludzie chodzą do pracy do fabryki, ale praca przychodzi do nich – każdy w domu robi to, co potrafi.

Perełki jako dziedzictwo kulturowe

Proces produkcji i sama produkcja są na tyle wyjątkowe, że ozdoby perełkowe z miejscowości Poniklá zostały wpisane (grudzień 2020) na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Również Państwo mogą się tutaj wybrać i podziwiać sztukę, która już prawie zanikła. Rautis jako ostatni producent szklanych ozdób w miejscowości Poniklá oferuje możliwość obejrzenia w jednym miejscu ręcznej produkcji ozdób bożonarodzeniowych ze szklanych perełek. Dodatkowo na warsztatach kreatywnych mogą Państwo przetestować własną wyobraźnię i umiejętności albo zakupić w sklepie firmowym w Poniklé lub w sklepie internetowym www.rautis.cz jeden z zestawów hobbystycznych i tworzyć delikatne dekoracje w zaciszu własnego domu.