Tradycje, zwyczaje i rzemiosło – każdy naród ma jakieś i każdy naród jest dumny z tych umiejętności przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Z tego względu na ochronę zasługują nie tylko zabytki materialne, ale także skarby historii oparte na tradycjach ludowych. Uroczystości, rękodzieło i sztuka ludowa pozwalają nam bowiem zrozumieć drugiego człowieka, a nawet nauczyć się czegoś nowego. Czy wiedzą Państwo, jakie tradycje są unikatowe w Republice Czeskiej?
Verbuňk (Werbunek) – oryginalny taniec ludowy
Slovácký verbuňk to męski improwizowany taniec ludowy. Nie obowiązują go ścisłe reguły choreograficzne i tylko od tańczącego zależy, jak taniec będzie wyglądał. Szczególnie popularny jest w południowowschodniej części Moraw – w regionie etnograficznym Slovácko i jest tak wyjątkowy, że od 2005 roku znajdą go Państwo na liście UNESCO. Verbuňk jest tutaj częścią tradycyjnych świąt, pielgrzymek i zabawy z muzyką. Z verbuňkiem można się spotkać m.in. w ramach programu Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego w Strážnici (23-26.6.), gdzie odbywa się Finał corocznego konkursu o najlepszego tancerza slováckiego verbuňku.
Vlčnovská Jazda Królów – kolorowe widowisko
Królowie? W Republice Czeskiej? Ależ tak! To przepiękna i kolorowa uroczystość ludowa, której towarzyszą jarmarki, koncerty muzyki cymbałowej i dętej, a także tańce. Niegdyś latem lub koło przesilenia letniego uroczystości te obchodzono prawie w każdej wsi na Slovácku. Dziś odbywają się one tylko w kilku miejscach, a od 2011 roku Jazda Królów została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO, jako tradycja nieodłącznie związana z południowowschodnimi Morawami. Najbardziej znaną Jazdą Królów jest ta, która odbywa się w ostatnią niedzielę maja w Vlčnovie. Czeka tu na Państwa wiele strojów ludowych, zabawy, a także próbowania niejednego z regionalnych specjałów.
Lalki nie tylko dla dzieci
Tańca lub festynu folklorystycznego do domu zabrać nie można. Ale jedną tradycję do walizki można spakować. Lalkarstwo od 2016 roku wpisane jest na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO, a każdy może zabrać do domu lalkę na pamiątkę. Lalkarstwo jest znane w Czechach od XIX wieku, a domowy teatr lalek swego czasu można było znaleźć prawie w każdej rodzinie. Dziś lalki ogląda się w teatrach specjalistycznych w Pradze i Ostrawie lub w muzeach lalkarstwa. Zapraszamy do odwiedzenia na przykład Muzeum Kultury Lalkarskiej w Chrudimi, Muzeum Lalek w Pilźnie lub Muzeum Marionetek w Czeskim Krumlovie.
Piękno modrodruku
W 2018 roku na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO wpisany został modrodruk, technika tekstylna, stosowana w Europie od XVIII wieku. Jeżeli chcą Państwo zobaczyć produkcję modrodruku na własne oczy, zapraszamy do odwiedzenia dwóch warsztatów rodzinnych: Modrotisk Danzinger w Olešnici lub warsztat Arimo w Strážnici. Oba morawskie warsztaty organizują wycieczki z przewodnikiem połączone z pokazem produkcji. Wystarczy tylko wcześniej takie zwiedzanie zamówić. Podobno w Europie jest tylko 6 takich warsztatów. Na żywo modrodruk mogli Państwo oglądać na ubraniach czeskich sportowców w czasie Letnich Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 2020 roku, a właściwie w 2021. Jego elementy były częścią ubioru zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Był to swego rodzaju wyraz szacunku okazany Azji, albowiem to właśnie z Azji modrodruk trafił do Europy.
Pochody karnawałowe na Hlinecku
Czysto czeskie pochodzenie mają również tradycyjne pochody ostatkowe w kilku wschodnioczeskich miejscowościach wokół Hlinska. Podobnie jak dawniej, także dziś pod koniec karnawału, zwykle w ostatni weekend przed Środą Popielcową, przez wieś przechodzi pochód w maskach. Z tą tradycją mogą się Państwo zapoznać w skansenie Betlém w Hlinsku, gdzie znajduje się wystawa stała masek karnawałowych i pochodów. Pochody karnawałowe na listę UNESCO zostały wpisane w 2010 roku.
Dmuchane ozdoby ze szklanych perełek
Być może pamiętają Państwo z dzieciństwa delikatne ozdoby bożonarodzeniowe złożone z maleńkich błyszczących koralików. Produkowane są w miejscowości Poniklá, u podnóża Karkonoszy, firma Rautis jest ich jedynym producentem na świecie. Państwo również mogą tu przyjechać i podziwiać sztukę, która już prawie zaginęła. Dodatkowo w warsztatach kreatywnych można tu przetestować własną fantazję i umiejętności lub zakupić piękną pamiątkę w sklepie firmowym w Ponikli. Od 2020 roku produkcja karkonoskich ozdób z perełek szklanych znajduje się na liście UNESCO.
