Śladami Johannesa Keplera w Pradze

Johannes Kepler żyjący na przełomie XVI i XVII wieku, był uczonym, naukowcem, matematykiem i teologiem. Urodził się 27 grudnia 1571 roku w Niemczech, więc w tym roku obchodzimy dokładnie 450-lecie jego urodzin. Chociaż jego językiem ojczystym był niemiecki, pozostawił niezatarty ślad także w Pradze, stolicy nie tylko Królestwa Czech, ale również całego Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Jak trafił do Pragi i gdzie natkniemy się na miejsca z nim związane dziś, po 450 latach?

Praga czasów Rudolfa II: stolica nauki i sztuki

Czy znają Państwo pojęcie Rudolfińska Praga? Cesarz rzymski, Rudolf II Habsburg, już na początku swojego panowania wybrał Pragę na nową rezydencję cesarską. W związku z tym do Pragi na Zamek Praski sprowadził nie tylko liczny dwór, ale także tysiące innych ludzi różnych zawodów – od malarzy, architektów i naukowców po cyrulików lub kuglarzy. Rudolf II nie był bowiem tylko władcą, ale również nieugiętym mecenasem sztuki i nauki. Interesował się wszystkim, co choćby tylko pachniało wiedzą, z naukami okultystycznymi włącznie. I właśnie dlatego wspomniany okres początku XVII wieku nazywany jest „Rudolfinską Pragą”. Miasto było pełne sztuki, nauki i wiedzy.

Zawrotna kariera Keplera

Rudolf II stopniowo zamienił Zamek Praski w dostojną rezydencję, do której zapraszał uczonych i artystów z całej Europy. Należał do nich również Tycho Brahe, duński astronom, który przyjął stanowisko nadwornego astrologa cesarskiego oraz jego asystent – Johannes Kepler. Ten, po studiach na uniwersytecie w Tybindze i krótkiej karierze nauczyciela w austriackim Grazu, przeprowadził się do Pragi. Gdy miał niewiele ponad 30 lat, cesarz mianował go nadwornym matematykiem cesarskim, dzięki czemu mógł w spokoju i bez obaw o utrzymanie poświęcić swoje życie nauce.

Ślady Johannesa Keplera

Do dziś nie zachowało się zbyt wiele fizycznych śladów Johannesa Keplera. Mieszkał i pracował w Pradze przez dwanaście stosunkowo szczęśliwych lat; większość z nich spędził w domu U Francuskiej Korony w ulicy Karola (Karlova ulice), gdzie przypomina go tablica pamiątkowa. Na Pohořelci, niedaleko Zamku Praskiego można znaleźć pomnik Brahego i Keplera. Stoi on w miejscu, gdzie obaj naukowcy prowadzili swoje badania i gdzie mieli nawet swoje małe obserwatorium astronomiczne. Kepler do swoich obserwacji i pracy wykorzystał również Belweder (zwany także Letnim Pałacem Królowej Anny) w dzisiejszych Ogrodach Królewskich oraz pałac w Benátkách nad Jizerou w Czechach Środkowych. Znajdował tu schronienie zawsze wtedy, kiedy potrzebował spokoju do pracy i obliczeń. Rodzina Johannesa Keplera pozostawiła po sobie smutny ślad w kościele św. Idziego na Starym Mieście, do dziś jest w nim bowiem pochowana jego żona i syn. Niestety podczas jednej z epidemii zmarli na ospę.

… ale przemawia za nim jego praca

Więcej śladów Johannesa Keplera możemy odnaleźć w jego pracy. Pomimo tego, że jest on uznawany za astronoma, to takie twierdzenie nie jest do końca prawdziwe. Ze względu na chorobę przebytą w dzieciństwie miał bardzo słaby wzrok, przez co nie mógł polegać na swoich obserwacjach teleskopami. Trajektorie ciał niebieskich, koniunkcja oraz inne zjawiska były przez niego wyliczane jedynie matematycznie. Dziełem jego życia były Tablice Rudolfińskie. Kepler przy pomocy wspomnianego dzieła podsumował astronomię swoich poprzedników i matematycznie opisał system planet układu słonecznego. Tablice, wielokrotnie dokładniejsze od wszystkich wcześniejszych, przez kilka wieków stały się niezbędną pomocą dla astronomów, astrologów, marynarzy, geodetów i mechaników wykonujących zegary słoneczne. Kepler jednak również opisał powstawanie płatku śniegu lub matematycznie rozwiązał zagadkę Gwiazdy Betlejemskiej. Był on matematykiem całą swoją duszą. Dzięki jego pracy mówi się, że był to „mężczyzna, który nadał wszechświatowi ład”. I właśnie ów człowiek istotną część swojego życia spędził w Rudolfińskiej Pradze.