Jeśli kiedykolwiek wybrali się Państwo w Republice Czeskiej na spacer do przyrody lub wzięli do ręki mapę turystyczną (drukowaną lub na www.mapy.cz), prawdopodobnie zauważyli Państwo, że cały obszar kraju jest dosłownie usiany szlakami turystycznymi. Znakami. Kolorami. Drogowskazami. Czeski system znaków turystycznych jest prosty, dobrze przemyślany i ma ponad 130 lat. Dokąd prowadziły pierwsze znaki, jak wyglądały kiedyś, a jak wyglądają dziś, ile ich w sumie jest i co oznaczają poszczególne kolory znaków?
Początki czeskich szlaków turystycznych
W 1888 roku powstało stowarzyszenie branżowe, które działa do dziś. Nazywa się Klub Czeskich Turystów. Stowarzyszenie koncentrowało się – i nadal koncentruje - na rozwoju turystyki na terytorium Republiki Czeskiej. Klub planował trasy na terenie całego kraju, budował wieże widokowe i wydawał Czasopismo Turystów, które ukazuje się do dziś, już pod nazwą „Turista”. Najbardziej widoczną sferą ich działalności jest właśnie planowanie i utrzymywanie szlaków turystycznych. Dziś w Republice Czeskiej mamy łącznie około 43 000 km szlaków! Oznacza to, że gdyby Państwo chcieli przejść wszystkie szlaki, nachodziliby więcej kilometrów, niż idąc wokół równika… Pierwszy szlak Klubu Czeskich Turystów został wyznaczony w 1889 roku i wiódł ze Štěchovic koło Pragi do Svatojánskich proudów na Wełtawie. Szlak ten niedawno został odrestaurowany w stylu retro, z oryginalnymi znakami i replikami zabytkowych drogowskazów. W 1889 roku powstał także drugi szlak turystyczny – nosi numer 0001 – a jego najstarszy odcinek wiedzie z Berouna przez miejscowość Svatý Jan pod Skalou do Karlštejna. Do najstarszych szlaków należy także pierwsza trasa długodystansowa przez Brdy na Szumawę, która została ukończona w 1912 roku.
Szlaki turystyczne dzisiaj
Dzięki Klubowi Czeskich Turystów szlaki są jednolicie oznakowane, regularnie utrzymywane i aktualizowane. Rocznie przybywa około 400 do 500 kilometrów nowych tras, ale z drugiej strony 200 do 300 kilometrów szlaków jest, z różnych powodów, likwidowanych. Do systemu szlaków zalicza się także szlaki konne i ścieżki dydaktyczne. System znaków turystycznych jest prosty. Ma kilka podstawowych kolorów. Na czerwono wyznaczone są szlaki długodystansowe lub biegnące grzebieniami górskimi, jednym słowem te najbardziej wymagające. Znaki niebieskie wyznaczają szlaki główne, kolor zielony przeznaczony jest dla szlaków lokalnych, a żółty wskazuje skróty, szlaki łącznikowe i krótsze. Na ważniejszych skrzyżowaniach, w miejscowościach i w miejscach atrakcyjnych turystycznie znaki są uzupełniane o drogowskazy, na których umieszczone są tablice z nazwą miejsca i informacją o wysokości nad poziomem morza, krótkim tekstem informacyjnym oraz wskazówką, jak dojść do kolejnych miejsc na trasach. Odległość od jednego drogowskazu do drugiego podawana jest w kilometrach. Brzmi to bardzo prosto, ale kosztuje dużo planowania i pracy. Około 1750 wolontariuszy pomaga w kontrolowaniu i odnawianiu znaków. Szlaki sprawdzane są co trzy lata. Odnawia się brakujące znaki, przycina roślinność wokół nich, a także kontroluje dostępność szlaków. Czasem konieczne jest wyznaczenie nowych odcinków tras, wykorzystuje się wtedy drzewa, kamienie lub pnie, na których maluje się znak. To dzięki pracy wolontariuszy nie powinni Państwo zboczyć ze szlaku. Obowiązuje zasada, że stojąc przy jednym znaku, powinniśmy widzieć następny lub że znaki umieszczone są przynajmniej na każdym skrzyżowaniu szlaków.
Ścieżki dydaktyczne dla poszukiwaczy wiedzy
Szlaki turystyczne nie służą tylko do spacerów w przyrodzie. Dostępne są setki ścieżek dydaktycznych, które pokażą Państwu pewne zjawiska przyrodnicze lub atrakcje krajobrazu. Na ścieżkach ustawione są wielkoformatowe tablice z napisami i towarzyszącymi im tekstami. Niestety w większości są one tylko w języku czeskim, choć niektóre, np. w Parku Narodowym Szumawa lub Karkonosze, są również w języku angielskim, niemieckim lub polskim. Na Szumawie warto wybrać się ścieżką Droga Poszukiwaczy Złota, która biegnie obok miejscowości Sušice. Poznamy na niej historię średniowiecznego wydobycia złota, a przy okazji pokonamy 17 kilometrów przez piękne podgórze Szumawy. A może wolą Państwo wino? Ścieżka Dydaktyczna Między Winnicami w pobliżu Velkých Bílovic na Morawach Południowych przybliży nam tradycję winiarską i uprawę winorośli, a także zapozna ze współczesnym życiem winiarzy.
Szlaki długodystansowe dla wymagających sportowców
A co ze szlakami długodystansowymi? Oczywiście także przez Republikę Czeską wiodą europejskie szlaki długodystansowe, takie jak Droga św. Jakuba. Chociaż w Republice Czeskiej nie przeżyją Państwo prawdopodobnie tak ekstremalnych wrażeń, jak na szlakach w Alpach lub w Ameryce Północnej, ładnych kilkaset kilometrów można tu przejść. Legendarny jest już szlak turystyczny Modrá hřebenovka, ponoć niegdyś uważany za najdłuższy oznaczony szlak turystyczny w Europie. Powstał on ponad 100 lat temu i liczy ponad 400 km. Łączy Góry Łużyckie, Ještěd, Karkonosze, Broumovsko, Góry Orlickie, Masyw Śnieżnika i Jesioniki. Kolejną ciekawą trasą długodystansową jest Via Czechia, nowy szlak łączący najbardziej wysunięte na wschód i zachód punkty Republiki Czeskiej. Do dyspozycji mamy też trasę północną i południową, czeka więc na Państwa przyjemnych 2000 km po bezludnych szczytach gór, ponieważ szlak biegnie wzdłuż granic państwowych i przez szczyty wszystkich granicznych pasm górskich.
