Dynamika, spektakularność i emocje. W ten sposób można w skrócie opisać barok, styl w sztuce, który swą okazałością i bogactwem ornamentów wyraźnie wpisał się w charakter czeskich miast. Barokowe zabytki można znaleźć w całych Czechach, na Morawach i Śląsku. Nie są to jedynie zamki i kościoły. Perłami architektury barokowej są również ogrody. A ponieważ jesień to pora roku, która swymi wspaniałymi barwami dodaje im niepowtarzalnego uroku, warto opisać niektóre z najpiękniejszych barokowych ogrodów.
Barok w praskich ogrodach
Przed laty prestiż szlachty określał jej ubiór, powozy, siedziby i ogrody. Właśnie w tych czasach powstawały ogrody pod zamkiem na Hradczanach i pod wzgórzem Petřín. Pomimo tego, że założenie i utrzymanie ogrodu w tak stromych miejscach nie było łatwe ani tanie, ich właściciele nie szczędzili wysiłków, aby ich ogrody zapierały dech w piersiach odwiedzającym i przechodniom. Ciężko powiedzieć, czy zdawali sobie sprawę z tego, że ich posiadłości będą tak samo podziwiane w XXI wieku, niemniej z pewnością nadal wzbudzają one zachwyt.Ogrody pod zamkiem na Hradczanach należą do najbardziej popularnych turystycznych. Kompleks zdobią tarasy, balkony, schody, sadzawki, fontanny i romantyczne zakątki, dzięki którym łatwo zapomnieć, że wspiąłeś się na wysokie wzniesienie w drodze do bramy zamku na Hradczanach. Zapomnieć można nawet, że wciąż jesteś w centrum wielkiego miasta. Ogrody mają klimat cudownej bajki. Dotyczy to również tych na wzgórzu Petřín.
Pod zamkiem znajduje się łącznie pięć ogrodów: Ledeburski, Mały Pálffyovski, Duży Pálffyovski, Kolowratski i Mały Fürstenberski. Do ogrodów petřínskich należą Vratislavski, Schönbrunski, Lobkowicki i Vrtbovski. Wszystkie są przepiękne i wszystkie mają swoich amatorów, którzy przychodzą spędzać w nich wolny czas i cieszyć oko. Pisząc o baroku koniecznie należy wspomnieć o ogrodzie uważanym za najpiękniejszy ogród barokowy w Pradze. Mówi się nawet, że to najpiękniejszy ogród urządzony w tym stylu na północ od Alp. Rzecz o ogrodzie Vrtbovskim.
Jesienią (31 października) ma miejsce zakończenie sezonu, z którego okazji poza pięknymi kolorami podziwiać można również odświętne oświetlenie ogrodu, które włączane jest jedynie dwa razy w roku. Ogrody pod zamkiem na Hradczanach przyciągają natomiast odwiedzających podczas Weekendu Jabłek (17-19.10.), kiedy w trakcie dłuższych godzin otwarcia spróbować można wszystkiego, co z jabłek da się zrobić – od kołaczy po soki.
Piękny barokowy ogród znajduje się również przy Pałacu Trojskim. Aby go odwiedzić, należy oddalić się od centrum Pragi, co samo w sobie jest zaletą. Ponadto tuż obok znajduje się kolejny praski ogród – zoologiczny, który zalicza się do pięciu najlepszych na świecie.
Barok na liście UNESCO
Barokowy ogród jest integralną częścią kompleksu zamkowego w Czeskim Krumlowie, dzięki czemu znalazł się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Czeski Krumlow w Czechach Południowych należy do najczęściej odwiedzanych miast w całej Republice Czeskiej. Powodem jest właśnie renesansowo-barokowy zamek, stojący na wzgórzu nad malowniczym pełnym historii miasteczkiem.Kolejnym barokowym ogrodem, który reprezentuje kraj na liście UNESCO, jest ten w Kromieryżu na Morawach. Ogród kwiatowy powstał poza murami miasta w drugiej połowie XVII wieku w miejscu dawnych mokradeł. Dziś poza rotundą pośrodku kompleksu i geometrycznie ułożonymi rabatami uwagę przyciąga również kolumnada, pełniąca dawniej funkcję wejścia głównego. Z jej szczytu można podziwiać skomplikowane wzory tworzone przez rabaty kwiatowe i żywopłoty.
Natomiast Ogród zamkowy rozciągający się między Pałacem Arcybiskupim i rzeką Morawą rozsławiła egzotyczna flora i żyjąca w niej fauna. Może się więc zdarzyć, że podczas spaceru po ogrodzie natrafisz na pochłoniętych obserwacjami studentów botaniki.
Barok na Morawie i w Czechach
Niedaleko od Kromieryżu (pół godziny jazdy samochodem) jest położony zamek Buchlovice, należący do najważniejszych barokowych rezydencji w Republice Czeskiej. Znany jest przede wszystkim ze swego piękna. Dotyczy to również jego ogrodu. Buchlovice są dziełem miłości. Zamek dla swej włoskiej małżonki kazał wybudować hrabia Jan Dětřich Petřvaldský. Aby zrobić wrażenie na swej wybrance, zatrudnił najlepszych wiedeńskich architektów, którzy na życzenie hrabiego musieli swe projekty kilkukrotnie modyfikować. Trud się opłacił, zamek Buchlovice to najczystsza włoska willa barokowa w Europie Środkowej.Wracając z Moraw do Czech koniecznie trzeba odwiedzić charakterystyczny, skrywający wiele skarbów region Vysočina. Pisząc o ogrodach barokowych, nie można pominąć miejscowości Jaroměřice nad Rokytnou. Miejscowy zamek był swego czasu – w pierwszej połowie XVIII wieku – jedną z najpotężniejszych budowli w Europie oraz centrum kulturalnym, które stworzył tu hrabia Jan Adam Questenberk (utrzymujący nawet własną orkiestrę, której przewodził Františkek Václav Míča, twórca pierwszej czeskiej opery). Imponujący jest też ogród, rozciągający się na sztucznej wyspie o powierzchni dziewięciu hektarów.
Chcąc zobaczyć jeszcze więcej klejnotów wśród barokowych ogrodów, należy udać się do Czech Wschodnich, gdzie znajduje się szpital Kuks. Wyjątkowy kompleks barokowy przed kilkoma laty przeszedł gruntowny remont, przez co dziś zyskuje coraz większą popularność. Jest często odwiedzany przez rowerzystów pokonujących łabski szlak rowerowy oraz pozostałych turystów, których przyciąga tutejsza sceneria i interesująca historia. Swoją rolę odegrał w niej również miejscowy ogród barokowy, ozdobiony słynnymi rzeźby Matthiasa Bernarda Brauna przedstawiającymi cnoty i występki. Częścią kompleksu jest także ponad dwustuletni ogródek zielny, w którym od powstania szpitala hodowano zioła lecznicze, a także owoce i warzywa dla miejscowej kuchni. Powitanie jesieni i zamknięcie sezonu odbywa się tradycyjnie w dniu świętego Huberta (1 października).
Podróż w poszukiwaniu barokowych ogrodów można kontynuować w stronę północnego zachodu – na zamek Duchcov. Jest on znany dzięki swemu otwartemu pięknemu barokowemu ogrodowi, jak również dzięki temu, że to właśnie tu pod koniec życia mieszkał słynny kochanek Giacomo Casanova. W zamku spędził 13 lat. Okazało się, że była to pechowa trzynastka, gdyż czternastego roku pobytu ten filozof i obieżyświat już nie dożył. Został pochowany w miejscowej kaplicy, w której przypomina o nim tablica pamiątkowa. Poza barokowym ogrodem, warto odwiedzić zamek, aby zobaczyć nową ekspozycję łączącą antyk i barok.