UNESCO

Het meest bekende, meest bezochte en tevens grootste UNESCO Werelderfgoed van Tsjechië is het stadscentrum van Praag. De Praagse Burcht met de betoverende Sint-Vituskathedraal, de Oude Stad met het Oude Stadsplein en de vele andere kerken en paleizen vormen een prachtige architectonische collectie.

De historische stadscentra van de steden Český Krumlov, Kutná Hora en Telč staan tevens op de Werelderfgoedlijst. Český Krumlov is een sprookjesachtige plaats met middeleeuwse straatjes, karakteristieke huizen en verbonden met vele legendes. Het charmante stadje is uniek vanwege haar kasteelcomplex met barokke theater. Het kasteel torent hoog boven de meanders van de Moldau uit. In het historische centrum van Kutná Hora is de gotische Sint Barbara kathedraal het bezoeken waard. De geschiedenis van Kutná Hora is onafscheidelijk verbonden met de zilvermijn. Het zilver bracht enorme rijkdom en heeft bijgedragen aan een aantal prachtige monumenten, zoals de Onze Lieve Vrouw kathedraal in het stadsdeel Sedlec, herbouwd in de barokke stijl door Santini. Het renaissancejuweel onder de Tsjechische steden is Telč. Een geheel bewaarde middeleeuwse stad met watervesting, een kasteel en een marktplein met daaromheen schilderachtige huizen met gevels in renaissance- en barokstijl.
 

Nog geen 100 km ten zuidoosten van Kutná Hora ligt Žďár nad Sázavou. Boven de stad, op de Zelená hora (Groene Berg), staat de Bedevaartskerk van Sint Johannes van Nepomuk. De pelgrimskerk werd gebouwd aan het begin van de 18de eeuw en is het mooiste werk van de architect Johann Santini Aichel. Zoals vaak bij Santini’s bouwwerken, draait ook hier alles om symboliek – de plattegrond heeft de vorm van een pentagram, vijf uitgangen en ook vijf sterren en vijf engelen op het hoofdaltaar. Dit fantastische gebouw is volgens legendes gehuld in geheimen.

Holašovice is een uitzonderlijk goed bewaard gebleven voorbeeld van een traditioneel Midden-Europees dorp. Er staan enkele tientallen huizen uit de 18de en 19de eeuw in een stijl die bekend staat als de ‘Zuid-Boheemse boerenbarok’. In Zuid-Moravië strekt zich het Cultuurlandschap Lednice-Valtice uit; het grootste kunstmatig aangelegde cultuurlandschap van Europa. De adellijke familie Liechenstein creëerde een bijzonder landschap rondom de kastelen van Valtice en Lednice. Het uitgestrekte gebied met bossen en parken werd gevormd volgens de principes van de Engelse landschapskunst. Het natuurerfgoed is in 1996 op de lijst van de UNESCO opgenomen.
 

Gelegen aan de oevers van de rivier Jihlava ligt de Moravische stad Třebíč. De monumentengroep in Třebíč bestaat uit de romaans-gotische Sint-Procopiusbasiliek en de joodse wijk Zámostí; naast Jeruzalem het enige, zelfstandig genoteerde joodse monument op de Werelderfgoedlijst UNESCO. Beide genoemde monumenten zijn een stille getuigenis van het samenleven van Joden en Christenen in een kleine Moravische stad. In de Joodse wijk zijn meer dan honderd huizen bewaard gebleven, inclusief twee synagogen en het toenmalige raadhuis. De St. Procopius basiliek, oorspronkelijk een deel van het Benedictijnenklooster uit de 13de eeuw, werd gebouwd onder de invloed van de West-Europese bouwkunst.

Villa Tugendhat in Brno, gebouwd in 1929-1930 in opdracht van het echtpaar Tugendhat, is één van de meest belangrijke voorbeelden van de functionalistische bouwstijl van architect Ludwig Mies van der Rohe. De villa is het enige moderne monument in Tsjechië dat op de Werelderfgoedlijst UNESCO staat. Door het gebruik van stalen frames zonder dragende wanden was de architect in staat om een nieuw en informeel concept te creëren; open ruimtes die verbonden zijn met de omgeving. De villa wordt beschouwd als één van de mijlpalen van de wereldarchitectuur van de 20ste eeuw.

In de Moravische stad Olomouc staat de barokke Zuil van de Heilige Drievuldigheid. De gedenkzuil komt uit de 18de eeuw en is gebouwd in een karakteristieke stijl bekend als ‘Olomouc-barok’. De 35 meter hoge zuil is omgeven met een barokke beeldengroep en vormt een indrukwekkende sculptuur en is de grootste in Centraal-Europa. Op een half uur rijden van Olomouc ligt het Aartsbisschoppelijk kasteel en de tuinen van Kroměříž. De Podzámecká tuin sluit direct bij het kasteel aan en aan de zijkant ligt de buitengewone Květná tuin in renaissancestijl. Er zijn doolhoven, priëlen, bassins, fonteinen, een plantenkas, een zuilengalerij en oneindige groene hagen van nauwkeurig geknipte struiken en bomen. Het renaissance kasteel in Litomyšl, geïnspireerd door Italiaanse bouwkunst, is  uniek vanwege de sgrafitto-versiering op de façades.

De Boheemse spadriehoek, bestaande uit de steden Mariánské Lázně, Františkovy Lázně en Karlovy Vary is sinds 2021 UNESO Werelderfgoed. De kuuroorden floreerde in de 18e en begin 20ste eeuw en vele belangrijke persoonlijkheden, zoals Goethe bezochten de steden. De kuuroorden zijn bijzonder vanwege hun architectuur met spacolonnades, spahuizen en behandelingsprocedures op basis van de minerale waterbronnen. 

De nieuwste Tsjechische aanwinst op de Werelderfgoedlijst van UNESCO is het hoplandschap van Žatec in Noord-Bohemen. Dankzij zijn specifieke aromatische eigenschappen is Tsjechische hop een begrip in de brouwwereld. Het wereldberoemde Tsjechische pilsbier, het Ierse Guinness of het Belgische Stella Artois zou er gewoon niet zonder bestaan. Voor ongeveer 700 jaar wordt rond de plaats Žatec hop verbouwt. Hierdoor is er een uniek landschap ontstaan, waarbij alles in teken staat van hop. Op de UNESCO-lijst staat het historische centrum van Žatec waar je het museum 'Tempel van hop en bier' vindt, de monumenten die historisch verbonden zijn en ook de hopvelden.