Kiedyś znane było powiedzenie: „Co Czech, to muzykant”. Choć dziś rzeczywistość jest już trochę inna, to jednak na przestrzeni dziejów Republika Czeska zrodziła kilku muzycznych geniuszy, którzy zasłynęli na całym świecie. Zapraszamy Państwa do wspólnego prześledzenia życia kilku sławnych czeskich kompozytorów muzyki klasycznej. Chcielibyśmy nie tylko ich Państwu przedstawić, ale również pokazać, gdzie w Czechach można trafić na ich ślady.
Josef Mysliveček (1737–1781)
Josef Mysliveček był czeskim kompozytorem późnego baroku i klasycyzmu. Drugą połowę życia spędził we Włoszech, gdzie zasłynął głównie swoimi operami. Oprócz dwudziestu sześciu oper, jego bogata twórczość obejmuje szereg oratoriów i kantat, symfonii i kameralnych kompozycji instrumentalnych. Urodził się w Pradze, w rodzinie młynarza, prawdopodobnie w tzw. Młynach Sowy, czyli dzisiejszym Muzeum Kampa. Po studiach w Pradze wyjechał do ówczesnego centrum światowej opery, do Włoch. Tam spędził drugą połowę życia i zdobył doświadczenie. W drugiej połowie XVIII wieku uznawany był za jednego z najbardziej utalentowanych kompozytorów. Nawet współczesny mu W. A. Mozart, dziś zdecydowanie bardziej znany, podziwiał muzykę Myslivečka. Kompozytor jest dziś także znany pod przydomkiem Il divino Boemo – Boski Czech. Jego najsłynniejszą kompozycją jest chyba Koncert na skrzypce i orkiestrę D dur lub któraś z jego uwertur.
Bedřich Smetana (1824–1884)
Późniejszy kompozytor urodził się we wschodnioczeskim mieście Litomyšl. I to prawie na miejscowym zamku, ponieważ jego ojciec pracował jako piwowar i wraz z żoną oraz kilkoma córkami żyli w mieszkaniu należącym do zamku. Obecnie znajduje się tu wystawa przypominająca dzieciństwo kompozytora. Mały Bedřich miał talent muzyczny, który jego rodzice wspierali i rozwijali. Jeszcze zanim zaczął chodzić do szkoły, grał na skrzypcach i w wieku ośmiu lat zaczął komponować. W młodości wyjechał na studia muzyczne do Pragi, gdzie później otworzył szkołę muzyczną. W ciągu swojego życia podróżował po Europie, uczył muzyki, koncertował, występował jako wirtuoz fortepianu i komponował. Ostatecznie jednak za swój dom wybrał Pragę. Tutaj spędził większą część swojego życia. Przez ostatnie dziesięć lat przed śmiercią był głuchy, ale nie przeszkodziło mu to w komponowaniu utworów i oper. Chociaż jego twórczość nie zawsze odnosiła sukcesy, Bedřich Smetana jeszcze za życia stał się czołowym przedstawicielem czeskiej muzyki narodowej i czeskiej kultury w ogóle. Do najbardziej znanych utworów, wystawianych na scenach całego świata należą opera Sprzedana narzeczona lub cykl symfoniczny Moja Ojczyzna. W Pradze upamiętnia kompozytora Muzeum Bedřicha Smetany, mieszczące się niedaleko Mostu Karola. W jego rodzinnym mieście Litomyšli co roku na jego cześć odbywa się światowej sławy festiwal muzyki klasycznej Litomyšl Smetany.
Antonín Dvořák (1841-1904)
Stabat Mater, Symfonia nr 9, opera Rusałka lub Tańce słowiańskie. To najsłynniejsze dzieła genialnego kompozytora Antonína Dvořáka. Jest jednym z czeskich kompozytorów, którzy nawet dziś są doceniani na całym świecie. Jego opery i inne kompozycje są grane na najsłynniejszych światowych scenach od Nowego Jorku aż po Tokio. Antonín Dvořák urodził się w Nelahozevsi, na północ od Pragi. Do dziś można odwiedzać jego dom rodzinny, w którym spędził dzieciństwo. Obecnie w domu mieści się Miejsce Pamięci Antonína Dvořáka. Cały dom jest przygotowany tak, aby odwiedzający mogli z łatwością przenieść się do połowy XIX wieku i wyobrazić sobie, jak ten światowej sławy kompozytor mógł spędzić swoje dzieciństwo i młodość. Z czasem kariera muzyczna Antonína zyskała format międzynarodowy, szczególnie po udanej trasie koncertowej w Wielkiej Brytanii i USA pod koniec XIX wieku. Imię sławnego kompozytora niosą festiwale muzyczne Praga Dvořáka, Ołomuniec Dvořáka oraz Turnov i Sychrov Dvořáka.
Leoš Janáček (1854-1928)
To kolejny czeski kompozytor światowej sławy. Chociaż muzycznie należy do generacji muzyki nowoczesnej, jego styl jest bardzo charakterystyczny i oryginalny. Wśród artystów ceniony jest głównie za niezwykłą melodyjność, opartą na muzyce ludowej jego młodości. Światową sławę przyniosły mu przede wszystkim jego opery, takie jak Jej pasierbica. Jego dzieła Msza głagolicka, Laskie tańce lub Sinfonietta zdobyły szerokie uznanie i są grane do dziś. Janáček urodził się w Hukvaldach niedaleko Ostrawy, gdzie można odwiedzić jego dom rodzinny, który obecnie jest Miejscem Pamięci Leoša Janáčka. Również Janáček ma swój festiwal muzyczny – Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Leoše Janáčka w Ostrawie czy festiwal Janáčka w Brnie.
Bohuslav Martinů (1890-1959)
Bohuslav Martinů urodził się we wschodnioczeskim miasteczku Polička. Na Konserwatorium Praskim studiował grę na skrzypcach i organach. I te dwa instrumenty przez całe życie przeplatały się w jego twórczości. Swoją młodość Martinů spędził w Paryżu, skąd przeprowadził się do USA. Na przemian żył potem w Stanach Zjednoczonych i Europie, najczęściej we Francji, Szwajcarii lub Włoszech. We wszystkich tych krajach wykładał na akademiach muzycznych i poświęcił się komponowaniu muzyki, głównie oper, symfonii i baletów. Do jego najbardziej znanych utworów należy na przykład kantata Otwieranie studni lub Msza polowa. Jeśli będą Państwo w Poličce, proszę wybrać się do Centrum Bohuslava Martinů, gdzie w ramach zwiedzania można obejrzeć także jego rodzinną izbę, która znajduje się w wieży kościoła. Jego ojciec pracował bowiem między innymi jako strażnik na wieży. Opiekował się zegarem na wieży i bił w kościelne dzwony.
Zapraszamy na niekonwencjonalnie pomyślaną wystawę pod nazwą Sławni czescy kompozytorzy, gdzie będzie można zagłębić się w historię życia czterech genialnych kompozytorów i na chwilę stać się częścią dzieł muzyki klasycznej. Wystawę można obejrzeć w kompleksie muzealnym Muzeum Narodowego w Pradze (do 30.06.2022).
