Jan Amos Komenský był biskupem Kościoła protestanckiego, pedagogiem i filozofem. Można również dodać, że był obywatelem świata. Urodził się na terenie dzisiejszej Republiki Czeskiej, ale zmarł na terytorium dzisiejszej Holandii. Kim był i za co możemy go podziwiać i szanować również dziś, 350 lat po jego śmierci?
Rodzime Morawy
Jan Amos Komenský urodził się 28 marca 1592 roku, jako najmłodsze z pięciorga dzieci. Nie wiemy jednak dokładnie, gdzie. Na pewno na Morawach Wschodnich. Źródła mówią na przykład o mieście Uherský Brod (gdzie znajduje się Muzeum Jana Amosa Komenskiego, które prezentuje jego twórczość i barwne losy), a także o miejscowości Nivnice (w niektórych dokumentach Komenský dodawał do podpisu słowa Nivnický, Nivanus oraz Nivnicensis) lub o miejscowości Komňa (skąd pochodziła rodzina ojca i niewątpliwie wywodzi się nazwisko Komenský, Comenius). Wkrótce został sierotą i zamieszkał u swojej ciotki w Strážnicy. W wieku 15 lat, w 1608 roku został wysłany do szkoły w morawskim mieście Přerovie. Szkołę tę wspierał ówczesny właściciel majątku, który jednocześnie chronił Jednotę Braci Czeskich, będącą jednym z Kościołów protestanckich, powstałych na terenie dzisiejszej Republiki Czeskiej. Obecnie w pałacu w Přerovie mieści się Muzeum Komenskiego, gdzie można zobaczyć między innymi przykłady klas szkolnych z różnych okresów lub miejsce pamięci Jana Amosa Komenskiego. Dzięki sukcesom szkolnym młody Jan Amos został wysłany do niemieckiej szkoły. Studiował na akademii w Herborn i uniwersytecie w Heidelbergu.
Przymusowa emigracja
Po ukończeniu studiów Jan Amos Komenský wrócił do domu na Morawy. Został dyrektorem szkoły w Přerovie, której przed laty był uczniem. Był wyświęcony na kapłana Jednoty Braci Czeskich, ożenił się, pracował jako kaznodzieja i pastor w różnych morawskich miastach, na przykład w mieście Fulnek. Do dziś stoi tu budynek Kościoła Braterskiego, jedno z nielicznych miejsc, które pamięta działalność Komenskiego; w kaplicy, w której głosił swoje kazania, można obejrzeć wystawę stałą. Kiedy Komenský miał niespełna 30 lat, sytuacja w Królestwie Czeskim uległa zmianie i wszystkim mieszkańcom nakazano powrót na łono Kościoła katolickiego lub opuszczenie kraju. Jan Amos Komenský ukrywał się więc przez kilka lat. W tym czasie musiał się też uporać ze śmiercią swojej żony i dwójki dzieci podczas epidemii dżumy, ale w końcu, z ciężkim sercem, zdecydował się na emigrację. W 1628 roku wyemigrował, przez ówczesną Polskę, i nigdy już do ojczyzny nie wrócił.
Nauczyciel narodów
Pod wpływem wszystkich doświadczeń życiowych Jan Amos Komenský zaczął pisać książki. Na emigracji poświęcił się pracy teologicznej, kartograficznej, filozoficznej i pedagogicznej, która miała prowadzić do naprawy całego świata. Za jedyną drogę prowadzącą do poprawy uważał uczenie się przez całe życie oraz właściwe wychowanie dzieci i młodzieży. Dzięki temu stał się twórcą i prekursorem nowoczesnej pedagogiki. Napisał wiele książek, które wskazywały na potrzebę zmian ówczesnego podejścia do uczniów. To właśnie jemu zawdzięczamy powszechny obowiązek szkolny (co w jego czasach nie było zwyczajem), a także rozpoczęcie edukacji dzieci już od około 6 roku życia. To właśnie Komenský zdefiniował pojęcie roku szkolnego, wakacji szkolnych i tygodnia szkolnego. Zaproponował, aby w klasach byli uczniowie w tym samym wieku i na tym samym poziomie wiedzy. Jednym słowem, wymyślił i wprowadził w życie to, co dziś wszyscy uznajemy za oczywistość. Swoją wiedzę szerzył, jak najlepiej potrafił. Podróżował po całej Europie – od Anglii, przez Szwecję aż po Królestwo Węgier (dzisiejsze Węgry) – i podczas swoich cyklów wykładów przekonywał wszystkich do zwrócenia uwagi na kształcenie dzieci. Na koniec osiadł w Amsterdamie, gdzie zaprzyjaźnił się z Rembrandtem. Komenský zmarł 15 listopada 1670 roku.
.jpg?width=1920&height=1280&ext=.jpg)
