O obronie granicy państwowej myślano już od początku powstania Czechosłowacji. Kiedy w 1933 roku, w sąsiednich Niemczech kanclerzem został Adolf Hitler, konieczność ochrony republiki i jej granic stała się jeszcze silniejsza. W ciągu kilku lat, nie tylko na granicy, wyrósł system fortyfikacyjny, który swoją celowością był wyjątkowy w całej Europie. Trzon obrony Republiki Czechosłowackiej miały stanowić schrony ciężkie, w których załoga mogła liczyć setki mężczyzn. Takich twierdz i warowni dokończonych lub przynajmniej w budowie, powstało około dziesięciu, a niektóre z nich można także zwiedzić. Jeżeli są Państwo entuzjastami historii militarnej, muszą je zobaczyć - na pewno warto!
1. Twierdza Hanička
Gdzie: na północ od miejscowości Rokytnice w Górach Orlickich, Czechy WschodnieTwierdza Artyleryjska Hanička składała się z sześciu obiektów bojowych połączonych setkami metrów podziemnych korytarzy i pomieszczeń. Właśnie w nich miały być przechowywane duże ilości zapasów, co pozwoliłoby załodze walczyć, nawet w okrążeniu, przez kilka miesięcy. Obecnie można tutaj obejrzeć uzbrojenie używane przez armię czechosłowacką w 1938 roku i po II wojnie światowej. Ekspozycję uzupełnia mały zbiór amunicji i mundurów z obu okresów naszej historii. Można zobaczyć także kwatery dla żołnierzy, biura, stację uzdatniana wody, a także punkt medyczny, stołówkę i łazienkę.
Twierdza została wybudowana w latach 1936 - 1938 jako część Czechosłowackiej Linii Umocnień, z załogą liczącą 426 żołnierzy. Od drugiej połowy lat 70. Hanička była potajemnie przebudowywana na schron przeciwatomowy.
2. Grupa Warowna Dobrošov
Gdzie: niedaleko miejscowości Náchod w Czechach WschodnichRównież ta twierdza nie została ukończona. Dzisiejsze trasy zwiedzania prowadzą z bunkra artyleryjskiego przez magazyn amunicji, dodatkowo wzmocniony korytarzem galerii głównej, dalej salami koszar, punktem medycznym, by zakończyć się w kolejnym bunkrze. Podziemia twierdzy są w kilku miejscach zasypane i nie ma tu przejścia. Twierdza jest interesująca również dlatego, że w 1943 roku, przy zastosowaniu ścisłych środków bezpieczeństwa, przeprowadzono tutaj próby jednej z tzw. tajnych broni Trzeciej Rzeszy - pocisku Röchling. Przy bezpośrednim trafieniu był on w stanie przebić 2,5 metrową żelazobetonową ścianę schronu. Na Dobrošovie został ostrzelany bezpośrednim ogniem z odległości około 300 metrów obiekt N-S 72 Můstek. W 1984 roku w jego ruinach odkryto jeden taki pocisk, który obecnie można obejrzeć w sali kompleksu eksploatacyjnego.
3. Twierdza Stachelberg
Gdzie: na południe od miejscowości Žacléř w KarkonoszachPodziemia Stachelbergu, ze względu na swoją rozległą powierzchnię, tworzą zupełnie unikatowy system - łącznie 3,5 kilometra podziemnych korytarzy i pomieszczeń na głębokości od 25 aż do 60 metrów pod powierzchnią ziemi. Załoga w twierdzy miała liczyć 778 żołnierzy. W razie całkowitego okrążenia i nieprzerwanych walk miała się bronić nawet dwa miesiące - na tak długo obliczono zapasy amunicji, jedzenia, paliwa i innego sprzętu. Twierdza nie została dokończona, a obecnie znajduje się w niej muzeum wojskowo - historyczne. Można tu zobaczyć zupełnie wyjątkowy bunkier, który jest jednym z trzech największych bunkrów przeciwpiechotnych czechosłowackiego systemu umocnień (do jego budowy zużyto 3177 m3 betonu)! W muzeum można zobaczyć uzbrojenie piechoty i modele obiektów fortyfikacyjnych. Punktem kulminacyjnym zwiedzania jest makieta o rozmiarach 8 x 2,5 metra przedstawiająca jak miała wyglądać twierdza artyleryjska Stachelberg po jej dokończeniu.
4. Twierdza Hůrka
Gdzie: na północny wschód od miejscowości Králíky w Czechach WschodnichTwierdza artyleryjska Hůrka jest jedną z pięciu dokończonych twierdz w Republice Czeskiej, budowanych w ramach czechosłowackiego systemu umocnień przed agresją Niemiec. Hůrka to kompleks pięciu obiektów o najwyższym stopniu wytrzymałości, które głęboko pod powierzchnią ziemi łączy rozległy system korytarzy i pomieszczeń o łącznej długości 1,75 kilometra. Obiekty bojowe twierdzy były w stanie odeprzeć atak wszystkich wtedy znanych rodzajów broni. Obecnie jest to najbardziej dostępna, duża i nowoczesna twierdza w Republice Czeskiej, którą można zwiedzać przez cały rok. Można tu zobaczyć wiele wyjątkowych eksponatów, jak pierwotne wrota pancerne bunkra wejściowego, działająca ukośna winda - do transportu wagoników z amunicją, oraz lokomotywa z wagonami kolejki wąskotorowej. W podziemiach twierdzy stopniowo powstają różne wystawy i prezentacje. Nowa ekspozycja "Ze spadochronem nad głową" jest poświęcona czechosłowackim spadochroniarzom, walczącym podczas II wojny światowej. Ta wystawa jest jedyną tego typu wystawą w Republice Czeskiej.
5. Kompleks fortyfikacji Slavonice
Gdzie: 2 kilometry na zachód od SlavonicJeżeli chcą Państwo zobaczyć, jak wyglądała linia umocnień we wrześniu 1938, warto wybrać się do Czech Południowych. Za Jindrzychowym Hradcem [Jindřichův Hradec], około 2 kilometry na zachód od Slavonic, czeka na Państwa obronna linia umocnień. Tworzy ją system punktów obserwacyjnych i ogniowych, barier przeciwczołgowych i zasieków przeciwpiechotnych o długości prawie 200 metrów. Można tu również zobaczyć 11 bunkrów zrekonstruowanych do stanu z czasów mobilizacji we wrześniu 1938. Mogą tu Państwo zobaczyć dwa w pełni wyposażone i uzbrojone bunkry, każdy z innego okresu - jeden z 1938 roku, a drugi z 1963 roku. Znajdują się tu oryginalne karabiny maszynowe, karabiny, pistolety i pistolety maszynowe oraz działający ręczny wentylator, a także peryskopy obserwacyjne, wyposażenie załogi i inne urządzenia.
