Villa Tugendhat in Brno

Villa Tugendhat, gelegen in het stadsdeel Černá Pole van Brno, werd tussen 1929 en 1930 gebouwd in opdracht van het Joodse echtpaar Greta en Fritz Tugendhat. De Tugendhats kwamen uit een welgestelde textielhandelsfamilie in Brno. In 1927 bezochten ze het huis van de kunsthistoricus Eduard Fuchs in Berlijn, dat was ontworpen door Mies van der Rohe. Dit bezoek inspireerde hen om de beroemde architect te benaderen voor het ontwerp van hun droomhuis.
 

Ludwig Mies van der Rohe, geboren in 1886 in Aken, ontwierp de villa voor de familie Tugendhat. Het gebouw werd tegen een helling geplaatst, waardoor het een adembenemend uitzicht bood over de historische stad en het kasteel Špilberk. Deze villa brak radicaal met de gangbare trends van die tijd, door zijn nadruk op functionaliteit, minimalisme en innovatieve architectonische keuzes. Het interieur was verrassend modern en vooruitstrevend.

Het gebouw, dat uit drie verdiepingen bestaat, oogt vanaf de straat als een enkelverdiepingshuis. De middelste verdieping is het hart van de villa, waarin woon- en representatieve ruimtes met elkaar verbonden zijn. Een van de meest opvallende kenmerken is het glazen woongedeelte, gescheiden door gordijnen en vrijstaande muren, en de prachtige wintertuin. De halvemaanvormige houten muur scheidt het eetgedeelte van de andere ruimtes, terwijl de zeldzame onyxmuur het woongedeelte van de studeerkamer scheidt. De onyxwand verandert van kleur afhankelijk van de hoek van het zonlicht, wat bijdraagt aan de magische uitstraling van de villa.

Op de bovenverdieping bevinden zich de ontvangsthal, een slaapkamer met en-suite badkamer voor de Tugendhats, twee kinderkamers en een kamer voor het kindermeisje. Een naastgelegen flat werd gebruikt door de architect en dienstde als garage voor twee auto's. De villa is ingericht met elegante meubels die door Mies van der Rohe zelf zijn ontworpen. Veel van deze meubels worden tot op de dag van vandaag nog geproduceerd.

Toen het echtpaar Tugendhat in 1930 de villa betrok, konden zij er slechts acht jaar van genieten. Door de dreiging van de Duitse expansie werden ze gedwongen te vluchten, want ze hadden een Joodse achtergrond. Ze emigreerden naar Zwitserland en zouden nooit meer terugkeren naar hun huis. Het gebouw werd in beslag genomen door de Gestapo, die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog al het verplaatsbare meubilair meenam.

Na de oorlog viel de villa in handen van het Rode Leger. Gedurende de naoorlogse periode kreeg de villa geen rust. Tot 1960 huisvestte het een particuliere dansschool, en na die tijd werd het eigendom van de staat. Van 1950 tot 1979 werden er rehabilitatie-oefeningen voor kinderen gehouden in de villa. Sinds 1980 is de villa eigendom van de stad Brno, en in 1994 werd het erkend als monument van moderne architectuur. In 1992 werd hier het akkoord ondertekend over de splitsing van Tsjechoslowakije, wat bijdroeg aan het historische belang van het gebouw.
 

Vandaag de dag wordt Villa Tugendhat wereldwijd beschouwd als een van de vier belangrijkste villa's van de moderne architectuur. Tussen 2010 en 2012 werd de villa, samen met de aangrenzende tuin, gerestaureerd in de oorspronkelijke staat van voltooiing in 1930. Door zijn historische en architectonische waarde werd Villa Tugendhat in 2001 opgenomen op de UNESCO-werelderfgoedlijst, en het is het enige monument van moderne architectuur in Tsjechië dat deze status heeft. Het is een gebouw dat de nieuwe normen van het moderne leven heeft gedefinieerd en een essentieel werk in de ontwikkeling van de wereldarchitectuur.
 

Bezoekers kunnen de villa bezichtigen en genieten van het iconische interieur, met inbegrip van de beroemde Barcelona-fauteuils en de onyxmuur. Het dramatische verhaal van de villa, en de mensen die erin woonden, inspireerden de auteur Simon Mawer tot het schrijven van de veelgeprezen roman De Glazen Kamer.