In Tsjechië vind je veel plaatsen die naar een ooit levendige Joodse gemeenschap verwijzen. Bijvoorbeeld prachtige door UNESCO beschermde monumenten, adembenemende synagogen en honderden halfvergeten Joodse begraafplaatsen. Wij nemen je mee naar de plaatsen die verbonden zijn met schrijver Franz Kafka en Sigmund Freud, de vader van de psychoanalyse. En misschien kom je onderweg ook wel rabbijn Löw tegen en breng je de legendarische Golem tot leven!
In het spoor van Kafka en de legendarische Golem
De geheimzinnige joodse wijk van Praag, die zich in het historische centrum van de stad bevindt, maakt onlosmakelijk deel uit van Staré Město. Het handelt om een ware schat aan joodse monumenten van wereldbelang. Eén van deze schatten is de Oudnieuwe Synagoge (de Staronová synagoga), de oudste bewaard gebleven synagoge van Europa, die uit het einde van de 13e eeuw dateert. Volgens een legende is bovendien op de zolder van deze synagoge de Golem verborgen. In de Praagse joodse wijk woonde ook de wereldberoemde schrijver Franz Kafka. U vindt zijn geboortehuis vlak bij het plein Staroměstské Náměstí. Wetenswaardigheden over zijn leven kunt u opdoen tijdens speciale rondleidingen.
In de Synagoge van Maisel, de Spaanse Synagoge, de Synagoge van Pinkas en de Synagoge van Klaus bevinden zich permanente exposities. Die maken deel uit van het Joodse Museum, een instituut dat al meer dan 100 jaar het onderhoud van de joodse monumenten in Praag uitvoert. Onder andere ook het onderhoud van de Oude Joodse Begraafplaats in het centrum van de stad.
UNESCO-monumenten en een voorbeeldige rommelwinkel
De Sint-Procopiusbasiliek en de joodse wijk in Třebíč, in de provincie Vysočina (De Hooglanden), zijn beide opgenomen op de UNESCO-werelderfgoedlijst. Samen met Jeruzalem is de joodse wijk van Třebíč het enige joodse monument dat zelfstandig op deze lijst is opgenomen. Ooit behoorde Třebíč tot de belangrijkste centra van de joodse cultuur in Moravië en de op unieke wijze bewaard gebleven joodse wijk, in de nabijheid van de basiliek, vormt een getuige van het vreedzaam samenleven van joden en christenen. De dicht bebouwde joodse wijk bestaat uit meer dan 120 woonhuizen, aangevuld met gebouwen waar zich voormalige joodse instituten bevonden, zoals het gemeentehuis van de wijk, scholen, de rabbijnswoning en het armenhuis. In de Achterste Synagoge is een expositie ondergebracht met authentieke stukken uit en informatie over de geschiedenis van de joodse wijk. Breng tijdens uw wandeling door de wijk zeker een bezoek aan deze synagoge, want het interieur is gedecoreerd met unieke barokke schilderingen, die als oudste bewijs beschouwd worden van het feit dat de synagogen van Moravië over geschilderde decoraties beschikten. Heel interessant is ook het huis van Seligmann Bauer. Op de begane grond bevindt zich namelijk een prachtige tweedehandswinkel, die doet denken aan de ooit zo kenmerkende economische activiteiten van de joodse bevolking. De verdieping geeft op authentieke wijze weer hoe een niet al te rijk joods gezin in het interbellum leefde. De joodse wijk van Třebíč vormt tegenwoordig een pittoresk stadje in de stad, met verschillende cafés en pensions.
Naar Freud voor een psychoanalyse
Uw reis naar de geboorteplaats van de uitvinder van de psychoanalyse, Sigmund Freud, leidt u naar het noorden van Moravië. Hij werd geboren als zoon van een joodse textielhandelaar, en hoewel hij hier alleen de eerste drie jaren van zijn leven heeft doorgebracht, hebben zijn belevenissen gedurende deze periode wel zijn hele leven beïnvloed. U kunt een bezoek brengen aan zijn geboortehuis, waar u dankzij het uiterlijk en de inrichting terugkeert naar de tijd waarin de kleine Sigmund onder het oplettend oog van zijn moeder leerde lopen en praten.Unieke Joodse monumenten
In talloze steden en dorpen vind je Joodse monumenten waarvan er vele als museum, tentoonstellingsruimte of concertzaal dienen. Zo kun je in het Moravische Holešov de unieke Šach-synagoge van het zogeheten Poolse type bezichtigen. Van buiten ziet deze eruit als een doorsnee gebouw, maar het interieur is zo ongelooflijk mooi dat je het beslist niet mag missen.In Pilsen in West-Bohemen kun je de Grote synagoge bewonderen, die de grootste van Tsjechië, de op één na grootste van Europa en op vier na grootste ter wereld is. Dit prachtige gebouw in Moors-Romaanse stijl met zijn bijzondere interieur doet dankzij de uitstekende akoestiek en unieke sfeer tevens dienst als concert- en tentoonstellingszaal.
Ook in Boskovice en Mikulov in het zuiden van Moravië zijn waardevolle Joodse monumenten bewaard gebleven. In Mikulov voert een educatieve wandelroute langs de overblijfselen van het oude Joodse getto en kun je de synagoge, de Joodse begraafplaats en de unieke middeleeuwse mikwe bezichtigen. Ook vind je in de historische Joodse wijk van Mikulov hotel-restaurant Tanzberg, dat niet zomaar een gebouw is. Oorspronkelijk was hier het plaatselijke rabbinaat gevestigd, dat een belangrijke rol speelde in het leven van de lokale gemeenschap.
In maart 2024 werd in het Noord-Boheemse Žatec de gerenoveerde synagoge opengesteld als cultureel centrum en museum. Het is het op één na grootste Joodse gebouw van Bohemen. Het monument staat samen met de stad Žatec en het omringende hoplandschap ingeschreven op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Proef koosjer eten en drinken tijden de VIP-bezichtigingen die worden aangeboden door de synagoge van Krnov in Noord-Moravië. Of treed in de voetsporen van de Joden via de expositie 'Joodse industriëlen, ondernemers en uitvinders'.
Waar naartoe voor joodse cultuurfestivals?
Male chajim – joods cultuurfestival in Třebíč (30/7–3/8/2025)Verschillende dagen vol concerten, lezingen en activiteiten voor kinderen en volwassenen. U kunt zich verheugen op speciale festivalrondleidingen door de joodse wijk en op het proeven van koosjere gerechten en dranken.
Joods cultuurfestival Ha-Makom in Holešov (22–27/7/2025)
Er staan u bezichtigingen onder leiding van een gids door de Moravische stad Holešov te wachten en verder exposities en concerten van onder andere joodse muziek.
Joodse cultuurdagen in Mikulov (19–22/9/2024)
Treed in het kader van dit festival in de sporen van de joodse inwoners van Mikulov en hun cultuur. Er zijn bezichtingen van de joodse begraafplaats, van de synagoge en van de joodse wijk mogelijk. Verder kunt u er gerechten uit de joodse keuken en koosjere wijnen proeven en lezingen, concerten van klezmermuziek en demonstraties van joodse dansen volgen.
Joodse cultuurdagen in Olomouc (11- 27/11/2024)
Exposities, films, concerten en de traditionele joodse keuken – dit alles is voorbereid voor bezoekers, die in oktober de Joodse cultuurdagen in Olomouc aandoen.
ŠTEFL fest (augustus/september 2025)
Een internationaal multi-genre festival voor Joodse cultuur dat plaatsvindt in verschillende instellingen in Brno en historische plaatsen en personen herdenkt die verband houden met het Joodse leven.
