Kersttradities in Tsjechië

Kerstmis is de belangrijkste feestdag in Tsjechië en ze beginnen al vroeg met de voorbereidingen. Advent, vier weken voor kerst, is het moment om aan de slag te gaan. Het was vroeger een moment van vasten en wachten op Kerstmis. Tegenwoordig vasten mensen over het algemeen niet meer, maar er zijn vele andere Tsjechische gebruiken bewaard gebleven. Hetzelfde geldt voor Kerstmis dat een overvloed heeft aan tradities.

Tsjechisch Advent

Vier zondagen voor kerst, meestal eind november of begin december, begint de adventsperiode. In Tsjechië is dit het moment om aan de slag te gaan met het huis versieren en bakken. Veel mensen bouwen op de eerste zondag van advent een kerststal en maken een adventskrans. De krans bestaat uit vier kaarsen die gebruikt worden om de weken af te tellen. Elke zondag wordt er een kaars aangestoken en op de laatste zondag branden ze allemaal. Een andere gebruik is het verzamelen van een kersentak op 4 december. Als de tak op kerstavond bloeit, komen alle wensen het volgende jaar uit.

Zo veel mogelijk kerstkoekjes

Eén van de belangrijkste en lekkerste tradities is het bakken van zo veel mogelijk kerstkoekjes. Er wordt gezegd dat een goede huisvrouw meer dan zeven verschillende koekjes bakt. De koekjes worden bewaard in dozen, waardoor ze nog lekkerder worden, en mogen pas gegeten worden met kerst. Populaire koekjes zijn bijenkorven, rumballetjes, peperkoek en vanilkové rohlíčky, een half maantje bestrooid met poedersuiker.

Een kerstboom met lokale decoraties

Een kerstboom in huis mag ook in Tsjechië niet ontbreken, maar de dennenboom wordt wel pas op kerstavond versierd. In Tsjechië worden prachtige kerstdecoraties verkocht en velen komen uit het land zelf. In Bohemen vind je diverse kerstballenfabrieken waar het hele door glazen kerstballen worden gemaakt en met de hand worden versierd. Het is een belangrijk exportproduct, dus grote kans dat jouw kerstballen uit Tsjechië komen. Andere Tsjechische kerstdecoraties zijn unieke glazen kralenversieringen. Deze decoraties worden al meer dan honderd jaar gemaakt in het Reuzengebergte in Noord-Bohemen. Tegenwoordig worden ze geproduceerd door Rautis, het enige bedrijf ter wereld dat op traditionele wijze kralenversieringen vervaardigt. Kerstornamenten gemaakt van stro kan je ook in een Tsjechische kerstboom vinden. Dit was de eerste kerstversiering en wordt met de handgemaakt. Je vindt ze in allerlei schitterende figuren; belletjes, engeltjes tot sterren.

In de stad Jičín worden jaarlijks miljoenen kerstballen geproduceerd. Van ronde ballen, pieken tot grappige figuurtjes. De stad Opava in Moravisch Silezië, in het noordoosten van het land, heeft tevens een kerstballenfabriek genaamd Slezská tvorba. In de fabrieken kun je een rondleiding krijgen en het hele productieproces bekijken; van handmatig blazen, verzilveren, verven tot verpakken.

Tsjechisch kerstdiner

Op kerstavond wordt met het hele gezin de traditionele kerstmaaltijd gegeten. Op bijna elke Tsjechische kersttafel vind je vissoep, karper en schnitzel met aardappelsalade. Niemand staat op van de kersttafel, want dat brengt ongeluk. Na het eten komt het langverwachte moment. Er rinkelt een belletje en dat betekent dat er cadeautjes zijn gebracht door Ježíšek. Iedereen heeft bij Ježíšek een ander beeld. De een denkt aan een oude man (zoals de kerstman), de ander een baby Jezus en sommigen denken dat het een lichtje is.

Hopen op goed geluk

Bij een Tsjechische kerst horen enkele bijzondere tradities die te maken hebben met het voorspellen van de toekomst. Eén van de populairste is het doormidden snijden van een appel. Als de helft van de appel een ster met vijf punten laat zien dan blijft iedereen gezond en blij het volgende jaar. Is het een ster met minder punten dan is de toekomst minder rooskleurig. Een ander bijgeloof is het laten drijven van een walnootkaarsje. In een walnotendop wordt een kaarsje gezet en deze wordt in een bakje water gelegd en aangestoken. Blijft het kaarsje op de plek dan zal er volgend jaar weinig veranderen, maar drijft het 'bootje' naar een ander kaarsje of juist van de rand af dan is er vriendschap, liefde of een verre reis te verwachten. Vrijgezellen dames hebben ook een eigen traditie; het gooien van een schoen of pantoffel naar de voordeur. Als de punt naar de deur wijst, zal het meisje binnen een jaar trouwen. Ook zouden vrouwen een kus onder een maretak moeten krijgen om het hele jaar gegarandeerd te zijn van liefde.