De IJzeren Gordijnroute

Het IJzeren Gordijn

Het IJzeren Gordijn. De Koude Oorlog. Het communistische Oosten en het kapitalistische Westen. Voor bijna een halve eeuw was dit de dagelijkse realiteit voor miljoenen mensen. Het IJzeren Gordijn strekte zich uit over Europa van het noorden tot het zuiden. En het was niet alleen het symbool dat het "Oosten" en het "Westen" verdeelde: het bestond ook fysiek als een strook onbewoond en zwaar bewaakt gebied met prikkeldraad in het midden. Vandaag is het mogelijk om rustig langs de grens te fietsen en ook deze te overschreiden. 

Eurovelo 13

The Iron Curtain Trail, ofwel IJzeren Gordijnroute is een internationaal fietstraject en is in totaal 10.500 km lang. Het loopt door de plaatsen waar Oost en West werden gescheiden en verbindt twintig landen over een lengte van ongeveer 10.400 kilometer. De route begint bij de Barentszee op de grens van Rusland, Noorwegen en Finland, tot de Bosporus op de grens van Bulgarije, Griekenland en Turkije. Het doorkruist verschillende landen waaronder Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Roemenië. De fietsroute volgt de voormalige kloof die voorheen Europa verdeelde en leid je door verschillende natuurparken, langs dorpen, steden en historische monumenten. Het is het langste fietspad van Europa, en het herinnert aan de grens die Europa bijna 40 jaar lang politiek, ideologisch en fysiek verdeelde. 

De fietsroute in Tsjechië

Het Tsjechische deel van het fietspad loopt van Aš in West-Bohemen langs de Tsjechische en Oostenrijkse grens naar de samenvloeiing van de rivieren Dyje en Morava in de zuidoostelijke hoek van Moravië, naar de Tsjechisch-Slowaakse grensovergang Lanžhot. Het doel van de route is de Europese geschiedenis, cultuur en natuur met duurzaam toerisme te verbinden.

Het traject in Tsjechië is 770 km lang en voert door de regio's Karlovy Vary, Pilsen, Zuid-Bohemen en Zuid-Moravië. Bij Hranice op de Beierse-Tsjechische grens start de route in Tsjechië.  Diverse keren passeer je de Duitse, Oostenrijkse en Tsjechische grens. Iets wat vroeger ondenkbaar was geweest. Het eindpunt van het Tsjechische gedeelte is in Zuid-Moravië, waar de rivieren Dyje en Morava samenkomen. Hierna gaat de route verder via de Slowaaks-Oostenrijkse grens en vervolgens langs de voormalige grens van Hongarije en Slovenië. De route kan opgedeeld worden in diverse trajecten van ongeveer 60 kilometer. 

• Deel 1: IJzeren Gordijnroute in Karlovy Vary regio
• Deel 2: IJzeren Gordijnroute in Pilsen regio
• Deel 3: IJzeren Gordijnroute in Zuid-Bohemen
• Deel 4: IJzeren Gordijnroute in Zuid-Moravië  

Historische route

De IJzeren Gordijn route is een bijzonder traject. Al fietsend wordt je bewust van de geschiedenis en het lot van de mensen die een weg naar vrijheid zochten. Langs de grens rijd je over verharde en grindwegen die door de grenswachters werden gebruikt. De militaire bunkers en forten die een ononderbroken netwerk vormden van de Tsjechoslowaakse grensversterking zullen je herinneren aan de jaren 1930, voor de Tweede Wereldoorlog.

Monumenten langs het IJzeren Gordijn

Onderweg kom je diverse monumenten tegen die herinneren aan de tijd van de verdeling tussen Oost en West-Europa. Oude wachtposten en uitkijktorens zijn een veel voorkomend beeld, zoals in de buurt van Pomezí op de heuvel Zelená Hora. Er staan ook gedenktekens van slachtoffers op verschillende punten langs de zuidelijke en westelijke grenzen van Tsjechië met Oostenrijk en Duitsland. Na het passeren van Cheb is bij Svatý Kříž een monument voor de 82 dodelijke slachtoffers die zijn gevallen door het IJzeren Gordijn. Een andere interessante plaats is Nové Domky in de Tachov-regio bij de Tsjechisch-Duitse grens, waar een gedenkteken staat dat herinnert aan het doorknippen van het IJzeren Gordijn in 1989. Bezoek het Museum van het IJzeren Gordijn in Rozvadov, bij de grensovergang met Duitsland. Bekijk de tentoongestelde uniformen en wapens uit die periode en ontdek de verhalen van degenen die de grenzen bewaakten, en van degenen die uit Tsjecho-Slowakije naar het Westen probeerden te vluchten.

Ongerepte natuur in Bohemen

Door de streng bewaakte grenzen had de natuur bijna vijftig jaar vrij spel met als gevolg een uniek en ongerept karakter. Het Nationale Park Boheemse Woud (Šumava) is hier een geweldig voorbeeld van. Een herinnering aan het IJzeren Gordijn hier is het treinstation in Železná en Bavorská Ruda dat door de grens in tweeën wordt gedeeld. Het pad slingert door het nationale park waar je naast de prachtige natuur ook een openluchttentoonstelling van het IJzeren Gordijn kunt vinden in het gehucht Bučina. 

Fietsen in Bohemen en Moravië

Na het Boheemse Woud doorkruis je het gebied van Boheems Canada (Česká Kanada). Een bosrijk gebied dat uitermate geschikt is voor wandelen en fietsen. Het gebied strekt zich uit tussen de steden Kunžak, Dačice, Slavonice, Nová Bystřice en de stad Jindřichův Hradec. In de renaissancestad Slavonice is een museum over de vestingwerken van het vooroorlogse Tsjechoslowakije en bevinden zich diverse overblijfselen van de voormalige grens. Aan de rand van het plaatsje Čížov fiets je langs prikkeldraadhekken en wachttorens aan je zijde. Ook in het Podyjí Nationaal Park, wat tevens een nauwelijks aangetast rivierdallandschap kent, zijn de herinneringen nog duidelijk aanwezig. Hier kan je een bezoek brengen aan een openluchtmuseum waar diverse wachttorens zijn.

Fietstocht in Zuid-Moravië

In de Zuid-Moravische stad Mikulov is een nieuwe route genaamd Freedom trail. Deze 2,3 km lange route begint bij het kasteel van Mikulov en eindigt bij het monument "Gate to heaven". Op de route staan 13 informatieborden waar elk op panel hartverscheurende vluchtpogingen staan beschreven. Na Mikulov kom je in het gebied Lednice-Valtice, dat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO staat. De geschiedenis van het IJzeren Gordijn is vastgelegd in het museum van Valtice, dat in het gebouw van het vroegere douanekantoor is gevestigd. De IJzeren Gordijnroute verlaat Tsjechië bij de samenvloeiing van de twee grootste rivieren in de regio, de Morava en de Dyje in de buurt van de stad Břeclav.

Benieuwd hoe andere de fietsroute hebben ervaren? Zie deze artikelen
"Iron Curtain trail Bohemen" - Hicle
"IJzeren Gordijn Fietsroute Tsjechië, EuroVelo 13. Een fietstocht in het spoor van het IJzeren Gordijn" - Avontuur op Reis
"Fietsverhaal: de Iron Curtain Trail fietsroute in Tsjechië"- Far Out 
"Over de IJzeren Gordijnroute door Tsjechië- deel 1" - Wielerflits
"Over de IJzeren Gordijnroute door Tsjechië - deel 2" - Wielerflits
"Fietsen in Zuid-Moravië tussen wijn, cultuur & natuur" - Tekstenwereld
"Langs het IJzeren Gordijn in Zuid-Moravië" - Hicle