Niet dat u er tijdens een wandeling voortdurend over de edelstenen struikelt, maar er zijn nog steeds plaatsen waar u ze zelf kunt vinden. Ook kunt u een plaatselijke edelsteenslijperij bezoeken, een eigen sieraad maken en in musea en galerieën de fascinerende kunst van de lokale juweliers en steenslijpers bewonderen.
De hoeveelheid werkplaatsen in Noord-Bohemen waar glas wordt bewerkt, edelstenen worden geslepen en sieraden worden gemaakt is wereldwijd uniek. Geloof het of niet, zesduizend jaar geleden werden in de streek al edelstenen bewerkt, en dit ambacht wordt in het Boheems Paradijs tot op de dag van vandaag in ere gehouden. Het slijpen van stenen omvat echter niet alleen het bewerken van de steeds zeldzamer wordende natuurlijke edelstenen, maar ook het slijpen van imitaties van speciaal veelkleurig glas.
In de 18e eeuw raakte Boheemse granaat zozeer in de mode dat Maria Theresia in 1762 een verbod op de uitvoer ervan uitvaardigde om het binnenlandse monopolie op de winning en bewerking van granaten te beschermen.
In de loop der tijd schoof de glaskunst noordelijk op naar het IJzergebergte en in de 19e eeuw richtten de steenslijpers van Turnov zich steeds meer op het slijpen van Boheemse granaat. Die werd, net als de imitaties van glas, met succes over de hele wereld geëxporteerd, vooral naar Frankrijk, Spanje, Rusland, Italië en de Oriënt. Om de tradities van het oude ambacht te bewaren en nieuwe vaklui op het gebied van de bewerking van edelstenen op te leiden, werd in 1884 de huidige Middelbare School voor Technologie en Kunst opgericht. Deze levert nog altijd nieuwe generaties uitmuntende slijpers en sieradenmakers.
In 1886 werd in Turnov een museum geopend, waar één afdeling volledig aan edelstenen en sieraden werd gewijd.
Er bestaan vele verschillende soorten granaat en de kleur en hardheid zijn afhankelijk van de chemische samenstelling. Ze kunnen transparant, doorschijnend, ondoorzichtig of mat zijn; het kleurenscala gaat van roze tot oranje, rood, bruin- of paarsachtig en zelfs bijna zwart, maar er bestaan ook groene en blauwe granaten. Boheemse granaat lijkt qua kleur het meest op de almandines en rodolieten die bijvoorbeeld in Afrika, Brazilië, India, Noorwegen, Sri Lanka en de VS worden gewonnen. Deze komen vergeleken met de Boheemse granaat, meer voor en worden op grote schaal gewonnen, waardoor ze ongeveer tien keer zo goedkoop zijn.
Op de top van de heuvel Kozákov staat de Rieger-berghut met uitkijktoren, die bij mooi weer rondom uitzicht biedt op het Reuzengebergte, hetIJzergebergte, de Ještěd-bergrug, het Lausitzergebergte, het Boheems Middelgebergte, het Boheems Paradijs en het Adelaarsgebergte. Op de zuidelijke helling van Kozákov ligt de beroemde steengroeve van Votrubec, waar vroeger edelstenen werden gewonnen. Niet ver hiervandaan vindt u het Edelstenenmuseum. Met een toegangskaartje mag u ook eigenhandig steenhouwen en schatten zoeken in de steengroeve.
Het Museum van het Boheems Paradijs in Turnov richt zich op edelstenen en de bewerking daarvan. Behalve een geologisch-mineralogische expositie kunt u er de expositie Schatkamer met sieraden en gebruiksvoorwerpen gemaakt van (half)edelstenen en bewerkt zilver uit 1891-1954 bekijken, maar ook hedendaags werk vervaardigd op internationale sieradensymposia. In het museum is ook een speelruimte en met kinderen kunt u de interactieve Weg van de Edelsteen volgen, een spel dat van expositie naar expositie voert en bezoekers kennis laat maken met edelstenen, van ontstaan tot bewerking en de verandering ervan in een sieraad. Ook kunt u het Steenslijpershuis bezoeken, een replica van een houten huis van eind 18e, begin 19e eeuw waar het verwerken van edelstenen, smeden van goud en maken van sieraden tot in de kleinste details worden getoond.
Nog een trekpleister is de Steenslijpersroute. De informatieborden in de kleur van Boheemse granaat langs de route zijn gewijd aan de traditie van het steenslijpen en sieraden maken in Turnov en maken u attent op de bezienswaardigheden van de stad. Een brochure met kaart is verkrijgbaar bij het toeristisch informatiecentrum. Demonstraties van stenen slijpen en de vervaardiging van sieraden van granaat worden bijvoorbeeld geboden door slijperij Gema en Granát Turnov, coöperatie voor kunstproductie. Deze coöperatie, die ontstond door het samenvoegen van kleinere goudsmederijen, is eigenaar van granaatmijnen en heeft het recht om granaat te winnen.
Geschiedenis van het beroemde ambacht
Zouden de prospectors van keizer Karel IV al op de hoogte zijn geweest van de later beroemd geworden vindplaatsen van edelstenen? Dat valt niet met zekerheid te zeggen, maar wel is bekend dat er verschillende prospectors van Rudolf II uit Turnov afkomstig waren. Deze keizer had onder meer het voorkeursrecht op de aankoop van bijzonder grote granaten. Na het jaar 1700 raakten sieraden met Boheemse granaat in zwang en om de kwaliteit van het ambacht te garanderen, werd al in 1715 de broederschap “Confraternita van de vrije kunst van het steenhouwen” opgericht. In die tijd begon men in Turnov en omstreken ook met het slijpen van zogeheten glascomposities. Het waren de broeders Fišer die het geheim van het vervaardigen van gekleurde glascomposities wisten te ontfutselen aan Venetiaanse glaskunstenaars. Deze glascomposities vormden later de grondslag voor de bijouterie van Jablonec.In de 18e eeuw raakte Boheemse granaat zozeer in de mode dat Maria Theresia in 1762 een verbod op de uitvoer ervan uitvaardigde om het binnenlandse monopolie op de winning en bewerking van granaten te beschermen.
In de loop der tijd schoof de glaskunst noordelijk op naar het IJzergebergte en in de 19e eeuw richtten de steenslijpers van Turnov zich steeds meer op het slijpen van Boheemse granaat. Die werd, net als de imitaties van glas, met succes over de hele wereld geëxporteerd, vooral naar Frankrijk, Spanje, Rusland, Italië en de Oriënt. Om de tradities van het oude ambacht te bewaren en nieuwe vaklui op het gebied van de bewerking van edelstenen op te leiden, werd in 1884 de huidige Middelbare School voor Technologie en Kunst opgericht. Deze levert nog altijd nieuwe generaties uitmuntende slijpers en sieradenmakers.
In 1886 werd in Turnov een museum geopend, waar één afdeling volledig aan edelstenen en sieraden werd gewijd.
De nationale schat genaamd Boheemse granaat
De Boheemse granaat vervulde de rol van familiezilver, nationale steen en mineralogisch symbool van het Koninkrijk Bohemen. Dit vuurrode, transparante mineraal, dat door mineralogen pyroop wordt genoemd, is kleurvast en bestand tegen hitte en zuren. Het stamt uit het jongste geologische tijdperk, het Kwartair, en is in ruwe vorm gewoonlijk tot acht millimeter groot, en als het geslepen is rond de vier millimeter.Er bestaan vele verschillende soorten granaat en de kleur en hardheid zijn afhankelijk van de chemische samenstelling. Ze kunnen transparant, doorschijnend, ondoorzichtig of mat zijn; het kleurenscala gaat van roze tot oranje, rood, bruin- of paarsachtig en zelfs bijna zwart, maar er bestaan ook groene en blauwe granaten. Boheemse granaat lijkt qua kleur het meest op de almandines en rodolieten die bijvoorbeeld in Afrika, Brazilië, India, Noorwegen, Sri Lanka en de VS worden gewonnen. Deze komen vergeleken met de Boheemse granaat, meer voor en worden op grote schaal gewonnen, waardoor ze ongeveer tien keer zo goedkoop zijn.
Musea, bergen en speciale wandelroutes
Boheemse granaat komt vooral voor in het Boheems Middelgebergte, en in mindere mate in de uitlopers van het Reuzengebergte en de omgeving van Kolín. Bohemen als geheel telt echter honderden bescheiden vindplaatsen van pyropen. Erg bekend is Kozákov, een heuvel die is omgeven door legendes over edelstenen. Een daarvan vertelt bijvoorbeeld over een koeienhoeder die een steen naar een afgedwaalde koe gooide die waardevoller was dan het beest zelf.Op de top van de heuvel Kozákov staat de Rieger-berghut met uitkijktoren, die bij mooi weer rondom uitzicht biedt op het Reuzengebergte, hetIJzergebergte, de Ještěd-bergrug, het Lausitzergebergte, het Boheems Middelgebergte, het Boheems Paradijs en het Adelaarsgebergte. Op de zuidelijke helling van Kozákov ligt de beroemde steengroeve van Votrubec, waar vroeger edelstenen werden gewonnen. Niet ver hiervandaan vindt u het Edelstenenmuseum. Met een toegangskaartje mag u ook eigenhandig steenhouwen en schatten zoeken in de steengroeve.
Het Museum van het Boheems Paradijs in Turnov richt zich op edelstenen en de bewerking daarvan. Behalve een geologisch-mineralogische expositie kunt u er de expositie Schatkamer met sieraden en gebruiksvoorwerpen gemaakt van (half)edelstenen en bewerkt zilver uit 1891-1954 bekijken, maar ook hedendaags werk vervaardigd op internationale sieradensymposia. In het museum is ook een speelruimte en met kinderen kunt u de interactieve Weg van de Edelsteen volgen, een spel dat van expositie naar expositie voert en bezoekers kennis laat maken met edelstenen, van ontstaan tot bewerking en de verandering ervan in een sieraad. Ook kunt u het Steenslijpershuis bezoeken, een replica van een houten huis van eind 18e, begin 19e eeuw waar het verwerken van edelstenen, smeden van goud en maken van sieraden tot in de kleinste details worden getoond.
Nog een trekpleister is de Steenslijpersroute. De informatieborden in de kleur van Boheemse granaat langs de route zijn gewijd aan de traditie van het steenslijpen en sieraden maken in Turnov en maken u attent op de bezienswaardigheden van de stad. Een brochure met kaart is verkrijgbaar bij het toeristisch informatiecentrum. Demonstraties van stenen slijpen en de vervaardiging van sieraden van granaat worden bijvoorbeeld geboden door slijperij Gema en Granát Turnov, coöperatie voor kunstproductie. Deze coöperatie, die ontstond door het samenvoegen van kleinere goudsmederijen, is eigenaar van granaatmijnen en heeft het recht om granaat te winnen.
.jpg?width=945&height=1181&ext=.jpg)
