Tradities, gebruiken en ambachten – elk volk heeft ze en elk volk is trots op de vaardigheden die van generatie op generatie worden doorgegeven. Daarom verdienen niet alleen materiële monumenten het om beschermd te worden, maar ook de historische schatten die afkomstig zijn uit volkstradities. Volksfeesten, ambachten en volkskunst helpen ons om anderen te begrijpen en vaak ook om iets nieuws te leren. Wist u welke tradities uniek zijn in Tsjechië?
Verbuňk – originele volksdans
De slovácký verbuňk is een geïmproviseerde volksdans opgevoerd door mannen. De choreografie staat niet vast en elke danser beweegt op zijn eigen manier. De dans is verspreid in het zuidoostelijke deel van Moravië, in de etnografische regio Slovácko, en is zo uniek dat hij sinds 2005 op de UNESCO-lijst staat. De verbuňk maakt deel uit van de traditionele dorpsfeesten, kermissen en muziekfeesten in de regio. Wilt u kennismaken met de dans, dan kan dat bijvoorbeeld op het Internationale folklorefestival in Strážnice (23-26 juni), waar de finale van een jaarlijks terugkerende wedstrijd om de beste verbuňk-danser wordt gehouden.
Rit der Koningen in Vlčnov – een kleurrijk gebeuren
Koningen? In Tsjechië? Ja, inderdaad! De Rit der Koningen is een prachtig, kleurrijk volksfeest met braderieën, concerten van cimbalom- en blaasmuziek en dans. Vroeger was het ‘s zomers rond de zonnewende in vrijwel elk dorp in Slovácko feest, tegenwoordig nog slechts op een handvol plaatsen. Sinds 2011 staat het feest op de lijst van immaterieel erfgoed van UNESCO als een traditie die wezenlijk met Zuidoost-Moravië verbonden is. De bekendste Rit der Koningen wordt op de laatste zondag van mei gehouden in Vlčnov. Het is een gebeuren vol klederdracht, plezier en culinaire specialiteiten van de streek.
Marionetten – niet alleen voor kinderen
Een dans of een folklorefeest kunt u niet mee naar huis nemen, maar er is één traditie die wel in uw koffer past. Sinds 2016 staat het poppenspel op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed, en een marionet is een souvenir dat iedereen mee naar huis kan nemen. Het poppenspel is in Tsjechië bekend sinds de 19e eeuw en destijds had vrijwel elk gezin thuis een klein poppentheater. Tegenwoordig zijn marionetten te vinden in gespecialiseerde poppentheaters in Praag en Ostrava en in marionettenmusea. Zo kunt u een bezoek brengen aan het Museum voor marionettencultuur in Chrudim, het Marionettenmuseum in Pilsen en het Marionettenmuseum in Český Krumlov.
De schoonheid van blauwdruk
In 2018 werd blauwdruk, een textieltechniek die in Europa sinds de 18e eeuw wordt gebruikt, op de lijst van immaterieel cultuur erfgoed van UNESCO opgenomen. Wilt u met eigen ogen zien hoe blauwdruk wordt gemaakt, dan kunt u een bezoek brengen aan twee familiebedrijven: Modrotisk Danzinger in Olešnice en atelier Arimo in Strážnice. In deze Moravische ateliers worden rondleidingen met demonstraties gehouden. Maak wel van tevoren even een afspraak. In heel Europa zijn tegenwoordig nog maar zes blauwdrukateliers over. Blauwdruk was bijvoorbeeld live te zien op de outfit van de Tsjechische sporters op de Olympische zomerspelen van Tokio in 2021, op de sportkleding van zowel dames als heren. Dit was een eerbetoon aan Azië, omdat blauwdruk ooit vanuit Azië naar Europa kwam.
Carnavalsoptochten in de regio Hlinecko
De traditionele carnavalsoptochten in verschillende Oost-Boheemse dorpen rond Hlinsko zijn puur Tsjechisch van oorsprong. Net als in lang vervlogen tijden trekken er ook vandaag de dag tijdens de vastentijd, gewoonlijk in het weekend voor aswoensdag, nog altijd carnavalsoptochten door de dorpen. U kunt nader kennismaken met deze traditie in het beschermde dorpsgezicht Betlém in Hlinsko, waar zich een permanente tentoonstelling van carnavalsmaskers en -kleding en van de optochten bevindt. De carnavalsoptochten werden in 2010 op de UNESO-lijst opgenomen.
Geblazen parelversieringen
Misschien herinnert u zich die kwetsbare kerstversieringen gemaakt van kleine glinsterende pareltjes nog wel uit uw kindertijd. Ze worden gemaakt in Poniklá in de uitlopers van het Reuzengebergte door de firma Rautis, de enige producent ter wereld. Ook u kunt hier naartoe gaan om een bijna verloren kunstambacht te bewonderen. Daarnaast kunt u uw eigen fantasie en vaardigheid laten werken in een creatieve workshop of een mooi souvenir kopen in de bedrijfswinkel in Poniklá. De productie van glazen pareldecoraties uit het Reuzengebergte staat sinds 2020 op de lijst van UNESCO.
